آموزش های پایه ای برق, مقالات
باس بار و اتصال دهنده‌های الکتریکی
آوریل
در این مقاله قصد داریم در مورد باس بار و اتصال دهنده های الکتریکی در سیستم‌های الکتریکی HV و EHV صحبت کنیم.
فهرست مطالب
1- باس بار
2- باس بار برای تاسیسات داخلی
3- باس بار عایق‌شده و سیستم ترانکینگ (trunking system)
————————————————–
1- باس بار
یک هادی یا گروهی از هادیها برای وصل کردن برق ورودی از فیدرهای ورودی استفاده‌می‌شوند و آن را بین تغذیه‌کنندگان یا همان فیدر های خروجی توزیع می‌کنند و به آنها باس بار گفته‌می‌شود. به عبارت دیگر، باس بارپیوندی بین تغذیه‌کنندگان (فیدر برق) ورودی و خروجی‌است که جریان در آنها است و برق را در یک نقطه اتصال می‌دهند.
- EHV: ولتاژ بسیار بالا (V ≥ 150 kV).
- HV: ولتاژ بالا (60 kV ≤ V < 150 kV).
- MV: ولتاژ متوسط (1 kV < V < 60 kV).
- LV: ولتاژ پایین (V ≤ 1 kV).
————————————————–
2- باس بار برای تاسیسات داخلی
در تاسیسات HV و EHV و در تاسیسات MV بیرونی، باس بار بدون روکش هستند و اتصالات استفاده‌می‌شوند و هادیها ممکن‌است لوله‌ای(tubular) یا کابل‌های رشته‌ای(stranded-wires) باشند.
مقره‌های ستونی از باس بار لوله‌ای پشتیبانی‌کرده (مغره ها معمولا سرامیکی هستند) و کابل کابل‌های رشته‌ای نیز با گیره‌ها و جوش‌ها محکم می‌شوند. تصاویر زیر مثال‌هایی از آنچه دربالا توضیح داده‌شد را نشان می‌دهد.
Bus bar برای نصب تابلو‌ها از مس و آلومینیوم و ترکیبات آنها ساخته‌شده‌است (Al-Mg-Si – aluminium – magnesium – silicon).
ویژگی‌های اصلی باس بار به شرح زیر‌است:
- قطر (هادیهای لوله‌ای) و سطح مقطع (کابل چند رشته‌ای)
- قدرت مکانیکی و پارامترها (کشش، فشار، خم شدگی و مقاومت پیچشی، مقاومت و لختی).
- جریان مجاز
برای اتصال باس‌بار به تجهیزات ترمینال‌ها، اتصالات مناسب باید استفاه‌شوند مثل مواردی که در تصویر زیر نشان داده‌شده‌اند.
برای اتصالات مس-مس، اتصالات از برنز هستند، برای اتصالات آلومینیوم-آلومینیوم، اتصالات از جنس ترکیبی از آلومینیوم باید استفاده‌شوند، برای اتصالات مس-آلومینیوم، اتصالات دوفلزی (بی متال) باید استفاده‌‌شود،
تا از فرسایش ناشی از اثرات الکترولیتی جلوگیری‌شود.
————————————————–
3- باس بار عایق‌شده و سیستم ترانکینگ (trunking system)
در تاسیستات MV و LV داخلی، که جریان‌های بالا‌دارند و فضای موجود کم‌است، ممکن‌است باس بار در بدنه یا محفظه نگهدارنده‌باشند که معمولا فلزی‌بوده و برای حفاظت مکانیکی و اهداف عایق بودن نیز مناسب‌است.
این راه حل تبادل گرمایی باس بار را به علت کاهش در جریان هوای خنک‌کننده و تبادل گرما از طریق انتشار نور را کاهش می‌دهد و در نتیجه جریان مجاز را در باس بار کاهش می‌دهد که ممکن‌است به میزان قابل توجهی کمتر از آنهایی باشد که در معرض هوای آزاد‌هستند. برای کم کردن میزان کاهش در جریان، بدنه‌ها را مناسب برای تخلیه هوا می‌سازند.
تصویر 4 مثالی از باس بارحفاظت شده را نشان می‌دهد.
ادامه
در باس بار جداشده، که معمولا از روکش آنها از جنس آلومینیوم و مس‌است (یک یا بیش از یک فاز، بسته به جریان)، هر فاز جداگانه در یک روکش فلزی و شیلد ارت‌شده قرار‌دارند،که این روکش در نهایت به یک مدار اتصال کامل با جریان نامی اتصال داده‌می‌شود.
روکش در واقع برای جلوگیری از ایجاد شدن جریان‌های اتصال کوتاه فاز داخلی‌است.
آنها مزایای بیشتری هم دارند که میدان‌های مغناطیسی بالا ایجاد‌شده توسط جریان هادی کاملا با جریان مخالف و مساوی با آن که در بدنه یا روکش ایجاد شده‌است، خنثی می‌شود.مواد عایق معمول نیز هوا و SF6هستند.
در تاسیسات الکتریکی LV، یک روش اقتصادی برای توزیع برق، و فراهم کردن برق برای چند تجهیزات و اتصالات داخلی‌بین تابلوهای برق یا تابلوی برق و ترانسفورمر از موارد کاربرد سیستم ترانکینگ هستند (trunking system)که در تصویر 5 نشان داده‌شده‌است.
این سیستم یک مجموعه از پیش آماده‌شده از هادیهای میله تخت هستند (فازها و خنثی‌ها) که در یک بدنه فلزی‌هستند.
در سیستم‌های ترانکینگ برق از مدارات مادر باس بار با استفاده از تپ‌های یا انشعابات خارج از بخش‌ها گرفته‌می‌شود و در محل‌های تعریف‌شده در طول مدارات مادر باس بارمتصل می‌شوند و برق از سیستم گرفته‌می‌شود، این کار معمولا از طریق یک وسیله حفاظتی مناسب انجام می‌شود.
سیستم‌های باس بار ترانکینگ مزایایی در مقابل کابل‌ها دارند که عبارتند از:
- استفاده از آن اقتصادی و نصب آن راحت‌است خصوصا برای جریان‌های بالاتر درجایی که کابل‌های چند رشته‌ای استفاده‌می‌شوند، تا جریان مجاز به دست‌آمده و در تطابق با کاهش ولتاژ و نیازهای افت ولتاژ باشد. در کنار این مساله، دسته کابل‌ها احتمال گرما بین کابل‌ها را افزایش داده و درنهایت امکان اتصال کوتاه وجود دارد.
- قدرت مکانیکی بیشتر در دورهای طولانی با کمترین ابزارهای نصب که باعث کمتر شدن زمان نصب‌می‌شود.
- چند دور کابل را با تجهیزات فلزی پشتیبان آنها جایگزین می‌شوند.
- فضای کمتر ترمینال کردن کمتری در تابلوهای سوئیچ مورد نیاز‌است.
- اتصالات کابلی دیگر نیاز نیست
- خروجی‌های با انشعبات اجازه انعطاف‌پذیری بیشتری در صورت نیاز بعد از نصب ان در آینده وجود‌دارد
- جابه جایی مجدد توزیع خروجی‌ها، ساده‌تر‌است.
- سیستم به آسانی قابل توسعه‌است.
- برای مناطق با قابلیت مشاهده بالا مناسب‌است.
- سیستم ترانکینگ باس بار را می‌توانید باز کنید و در یک محل دیگر به راحتی استفاده‌کنید
- سیستم‌های ترانکینگ دارای مقاومت بیشتری در مقابل آتش‌است.
مقالات مرتبط :
حفاظت کابل ها
حفاظت از خطوط هوایی – خطاها و رله های حفاظتی
MCB ( کلید مینیاتوری) – ساختار، عملکرد، انواع و کاربردها
انواع مختلف رله‌ها، ساختار، عملکرد و کاربردهای آنها
تفاوتهای بین bounding grounding eathing