جولای
ارت و نحوه اجرای آن
در این مقاله قصد داریم در مورد سیستم ارتینگ صحبت کنیم. سیستم ارتینگ – چاه ارت
فهرست مطالب
1- تعریف سیستم ارتینگ
2- اهمیت سیستم ارتینگ
3- اصطلاحات مورد استفاده در ارتینگ
4- اجزای سیستم ارت
5- انواع سیستم ارتینگ
6- روش نصب سیستم ارت
————————————————–
1- تعریف سیستم ارتینگ
سیستم ارتینگ مداری‌است که بخش هایی از مدار الکتریکی را به زمین متصل می‌کند و بر میزان و توزیع جریان‌های اتصال کوتاه از طریق سیستم و تأثیراتی که بر تجهیزات و افراد نزدیک به مدار ایجاد می‌کند، اثر می‌گذارد. یک سیستم ارت با نگه داشتن سطوح رسانا در معرض یک دستگاه در پتانسیل زمین، از این خطر جلوگیری می‌کند. سیستم‌های ارتینگ باید‌به گونه‌ای و از موادی ساخته‌شوند که علاوه بر هزینه ساخت معقول، در کل طول عمر مورد انتظار به درستی عمل کنند.
ویژگی‌های مورد نیاز در یک سیستم ارتینگ عبارتند از:
1) مقاومت پایین زمین و توزیع پتانسیل سطح زمین مطلوب
2) ظرفیت حمل جریان کافی
3) ماندگاری طولانی
دوام یک سیستم ارتینگ عمدتاً به توانایی آن در مقاومت در برابر خوردگی بستگی دارد. الکترودهای زمین که مستقیماً با خاک یا آب در تماس هستند در شرایط خوردگی عمل می‌کنند.
سه عامل اصلی وجود دارد که میزان خوردگی اجسام فلزی در خاک را تعیین می‌کند:
1) جریان‌های DC در زمین
2) آلودگی شیمیایی خاک
3) پدیده‌های الکتروشیمیایی (گالوانیکی) بین فلزات مختلف واقع در خاک
خوردگی مواد و قدرت خوردگی از عوامل اصلی محدود‌کننده طول عمر سیستم ارتینگ هستند.
————————————————–
2- اهمیت سیستم ارتینگ
چرا ارتینگ مهم‌است؟
هدف اصلی ارتینگ جلوگیری یا به حداقل رساندن خطر برق گرفتگی، آتش سوزی ناشی از نشت جریان زمین از مسیر نامطلوب و همچنین اطمینان از عدم افزایش پتانسیل هادی حامل جریان نسبت به زمین و نسبت به عایق طراحی‌شده آن،است. هنگامی که قسمت فلزی وسایل برقی (قسمتی که می‌توانند جریان الکتریکی را هدایت یا اجازه عبور دهند) به سیم برق، به دلیل خرابی تاسیسات یا خرابی در عایق کابل، برخورد می‌کند، فلز شارژ‌شده و بار ساکن روی آن جمع‌می‌شود. اگر شخصی چنین فلز شارژ شده‌ای را لمس کند، دچار یک شوک شدید‌می‌شود. برای جلوگیری از چنین مواردی، سیستم‌های منبع تغذیه و قطعات لوازم خانگی باید‌به گونه‌ای ارت شوند که شارژ مستقیماً به زمین منتقل شود. به همین دلیل‌است که در سیستم‌های تاسیسات برقی به ارت یا زمین برق نیاز‌است.
سایر دلایل اهمیت و نیاز به سیستم ارت عبارتند از:
1) برای محافظت از جان انسان‌ها و همچنین تامین ایمنی دستگاه‌ها و وسایل الکتریکی در برابر جریان نشتی.
ارت
2) برای ثابت نگه‌داشتن ولتاژ در فاز سالم (اگر خطا در هر فاز رخ دهد).
3) برای محافظت از سیستم برق و ساختمان‌ها در برابر صاعقه.
4) برای‌استفاده به عنوان یک هادی برگشت در سیستم الکتریکی و ارتباطات.
5) برای جلوگیری‌از خطر آتش سوزی در سیستم‌های تاسیسات الکتریکی.
در ادامه به نقاطی که می‌بایست به سیستم ارتینگ مجهز شوند، اشاره شده‌است.
طبق قوانین IE و مقررات IEE (موسسه مهندسین برق)، این نقاط مهم و ضروری عبارتند از:
1) دوشاخه روشنایی و دوشاخه برق باید‌به طور موثر و دائمی زمین شوند.
2) تمام محفظه‌ها یا پوشش‌های فلزی حاوی یا محافظ از هر گونه خط تغذیه یا دستگاه الکتریکی مانند لوله‌ها و مجراهای GI که کابل‌های VIR یا PVC را در بر می‌گیرند، کلیدهای روکش فلزی، تابلوهای توزیع روکش فلزی و غیره‌باید ارت شوند (به زمین متصل شوند).
3) قاب هر ژنراتور، موتورهای ثابت و قطعات فلزی تمام ترانسفورماتورهای مورد‌استفاده برای کنترل انرژی‌باید توسط دو اتصال مجزا و در عین حال متمایز با زمین ارت شوند.
4) در سیستم سه سیم DC، هادیهای میانی‌باید در قسمت تولید ارت شوند.
5) سیم‌های ثابتی که برای خطوط برق هستند نیز‌باید با اتصال حداقل یک رشته به سیم‌های زمین، به زمین متصل شوند.
————————————————–
3- اصطلاحات مورد‌استفاده در ارتینگ
در فرآیند ارت کردن اصطلاحات مختلفی مورد‌استفاده قرار‌می‌گیرد که در ادامه به آنها اشاره شده‌است.
زمین: اتصال مناسب بین سیستم‌های تاسیسات الکتریکی از طریق هادی به صفحه مدفون در زمین، به عنوان زمین شناخته‌می‌شود.
ارت شده: هنگامی که یک دستگاه یا سیستم سیم‌کشی از طریق الکترود زمین به زمین متصل‌می‌شود، به عنوان دستگاه ارت یا ” ارت شده ” شناخته‌می‌شود.
الکترود زمین: زمانی که یک هادی (یا صفحه رسانا) برای سیستم ارتینگ الکتریکی در زمین مدفون شده‌است، به عنوان الکترود زمین شناخته شده‌است. الکترودهای زمین در اشکال مختلف مانند صفحه رسانا، میله رسانا، لوله فلزی آب یا هر رسانای دیگری با مقاومت کم وجود دارند.
سیم اتصال زمین: سیم‌هادی یا نوار رسانا که بین الکترود زمین و سیستم تاسیسات الکتریکی و دستگاه متصل‌می‌شود، سیم اتصال زمین نام دارد.
هادی پیوستگی زمین: به سیم‌هادی که بین دستگاه‌ها و وسایل الکتریکی مختلف مانند، تابلو توزیع، دوشاخه‌ها و لوازم مختلف و غیره متصل‌می‌شود، هادی پیوستگی زمین گفته‌می‌شود. به عبارت دیگر به سیم بین سیم اتصال زمین و دستگاه یا وسیله الکتریکی، هادی پیوستگی زمین می‌گویند که ممکن‌است به شکل لوله فلزی (کامل یا جزئی)، یا غلاف فلزی کابلی یا سیم انعطاف پذیر باشد.
مقاومت زمین: به مقاومت کل، بین الکترود زمین و زمین بر حسب Ω (اهم)، مقاومت زمین گفته‌می‌شود. به عبارت دیگر، مقاومت زمین مجموع جبری مقاومت هادی پیوستگی زمین، سیم اتصال زمین، الکترود زمین و زمین‌است.
————————————————–
4- اجزای سیستم ارت
یک سیستم ارت الکتریکی از اجزای اساسی زیر تشکیل شده‌است.
- هادی پیوستگی زمین (سیم مسی با روکش)
- سیم اتصال زمین (سیم مسی بدون روکش)
- الکترود زمین (صفحه مسی)
1) هادی پیوستگی زمین
آن قسمت از سیستم ارتینگ که تمام قطعات فلزی تاسیسات الکتریکی را به هم متصل می‌کند، به عنوان مثال، لوله‌ها، مجراها، جعبه‌ها، پوسته‌های فلزی کلیدها، تابلوهای توزیع، سوئیچ‌ها، فیوزها، دستگاه‌های تنظیم و کنترل، قطعات فلزی ماشین های الکتریکی مانند موتور، ژنراتور، ترانسفورماتور و چارچوب فلزی محل نصب دستگاه ها و قطعات الکتریکی، به عنوان هادی پیوستگی زمین شناخته شده‌است.
مقاومت هادی پیوستگی زمین بسیار کم است. طبق قوانین IEEE، مقاومت بین پایانه زمین مصرف کننده و هادی پیوستگی زمین (در انتها) نباید از یک اهم افزایش یابد. به عبارت ساده، مقاومت سیم ارت باید کمتر از یک اهم باشد. اندازه هادی پیوستگی زمین یا سیم زمین به اندازه کابل مورد استفاده در مدار سیم کشی بستگی دارد. سطح مقطع هادی پیوستگی زمین نباید کمتر از نصف سطح مقطع ضخیم ترین سیم مورد استفاده در سیم کشی برق، باشد.
به طور کلی، اندازه سیم مسی بدون روکش استفاده شده به عنوان هادی پیوستگی زمین SWG 3 است. اما به خاطر داشته باشید که کمتر از SWG 14 را به عنوان سیم ارت استفاده نکنید. نوار مسی نیز می‌تواند به عنوان هادی پیوستگی زمین به جای سیم مسی بدون روکش استفاده شود، اما تا زمانی که سازنده استفاده از آن را توصیه نکرده‌است، به سراغ آن نروید.
2) سیم اتصال زمین
سیم‌هادی متصل شده بین هادی پیوستگی زمین و الکترود زمین یا صفحه مسی را اتصال ارت یا “سیم اتصال” می نامند.
همانطور که در شکل بالا نشان داده شده‌است، نقطه ای که هادی پیوستگی زمین و الکترود زمین به هم می رسند، به عنوان “نقطه اتصال” شناخته می‌شود.
سیم اتصال زمین، بخش نهایی سیستم ارتینگ است که از طریق نقطه اتصال زمین به الکترود زمین (که در زیر زمین است) متصل می‌شود. در اتصال ارت، باید حداقل اتصالات وجود داشته باشد و همچنین از نظر اندازه کوچک و در جهت مستقیم باشد. به طور کلی، سیم مسی را می‌توان به عنوان سیم اتصال استفاده کرد، اما از نوار مسی برای نصب بالا نیز استفاده می‌شود. چرا که مساحت نوار مسی از سیم مسی وسیع تر است و می‌تواند جریان خطای بالا را تحمل کند. یک سیم مسی بدون روکش سخت کشیده شده نیزمی‌تواند به عنوان سیم ارت استفاده شود. در این روش کلیه هادیهای زمین به یک (یک یا چند) نقطه اتصال مشترک، متصل می‌شوند و سپس از سیم ارت برای اتصال الکترود زمین (صفحه ارت) به نقطه اتصال استفاده می‌شود.
ارت
برای افزایش ضریب ایمنی نصب از دو سیم مسی به عنوان سیم ارت برای اتصال بدنه فلزی دستگاه به الکترود زمین یا صفحه مسی استفاده می‌شود. یعنی اگر از دو الکترود زمین استفاده کنیم، چهار سیم ارت وجود خواهد داشت. اگرچه نباید این طور در نظر گرفته شود که دو سیم زمین به‌عنوان مسیرهای موازی برای عبور جریان‌های خطا استفاده می‌شوند، اما هر دو مسیر باید به درستی برای حمل جریان خطا کار کنند، چراکه برای ایمنی بهتر مهم است. اندازه یا مساحت سیم اتصال نباید کمتر از نصف ضخیم ترین سیم مورد استفاده در نصب باشد. بزرگترین اندازه برای سیم اتصال SWG 3 است و حداقل اندازه نباید کمتر از SWG 8 باشد. در صورت استفاده از سیم 37.083 یا جریان بار 200 آمپر از ولتاژ تغذیه، توصیه می‌شود به جای سیم اتصال دوبل از نوار مسی استفاده شود.
3) الکترود زمین
الکترود یا صفحه فلزی، در زمین (زیر زمین) مدفون شده و آخرین قسمت سیستم ارت الکتریکی است. به عبارت ساده، قسمت نهایی فلزی (صفحه) سیستم ارت که به سیم اتصال متصل می‌شود، صفحه مسی یا الکترود زمین نامیده می‌شود. یک صفحه فلزی، لوله یا راد را می‌توان به‌عنوان الکترود زمین استفاده‌کرد که مقاومت بسیار کمی دارد و جریان خطا را با خیال راحت به سمت زمین هدایت می‌کند.
از مس و همچنین آهن می‌توان به‌عنوان الکترود زمین استفاده‌کرد.
توصیه می‌شود الکترود زمین را در زمین رطوبتی دفن کنید. در صورت عدم امکان، آب را در لوله GI (آهن گالوانیزه) قرار دهید تا شرایط رطوبت ممکن شود. در سیستم ارت، الکترود زمین را در حالت عمودی (زیر زمین) مطابق شکل بالا قرار دهید. همچنین، یک لایه (حدود 30 سانتی متر) از مخلوط پودر زغال چوب و آهک را در اطراف صفحه زمین قرار دهید (با الکترود زمین و صفحه ارت اشتباه نگیرید زیرا هر دو یکسان هستند). این عمل باعث افزایش احتمالی اندازه الکترود زمین‌می‌شود که منجر به تداوم بهتر در زمین (سیستم ارتینگ) و همچنین حفظ شرایط رطوبت اطراف صفحه ارت می گردد.
————————————————–
5- انواع سیستم ارتینگ
استاندارد IEC 60364 سه نوع سیستم ارتینگ، یعنی سیستم‌های TT، IT و TN را تعریف کرده‌است. سیستم TN بیشتر به TN-C، TN-S و TN-C-S تقسیم‌می‌شود و بنابراین ما به 5 نوع سیستم ارتینگ رایج در سراسر جهان اشاره خواهیم کرد.
حرف اول هر سیستم به منبع تغذیه از سیم‌پیچ متصل به ستاره اشاره دارد. حرف دوم به تجهیزات مصرفی اشاره دارد که‌باید ارت شوند.
به بیان ساده تر:
T = اتصال مستقیم به زمین
I = ایزوله
N = خنثی
S = جدا
C = ترکیبی
رایج‌ترین سیستم‌ها TT و TN هستند، اما چند کشور مانند نروژ از سیستم IT استفاده‌می‌کنند.
1) سیستم ارتینگ TT
در این نوع سیستم ارتینگ، اتصال به منبع تغذیه به زمین و انتهای بار به زمین به صورت جداگانه انجام می‌شود.
بنابراین در صورت وجود یک خط هوایی، جرم زمین مسیر برگشت خط خواهد بود.
هادی خنثی و ارتینگ باید از هم جدا شوند، زیرا توزیع کننده برق فقط هادی خنثی یا محافظ تغذیه را برای اتصال به مصرف‌کننده ارائه‌می‌دهد.
2) سیستم ارتینگ IT
در سیستم ارتینگ IT ، سیستم توزیع‌کننده هیچ گونه اتصالی به زمین ندارد یا فقط دارای یک اتصال با امپدانس بالا‌است. ویژگی اساسی این نوع از سیستم ارتینگ این‌است که در صورت بروز خطا بین فازها و زمین، سیستم می‌تواند بدون وقفه به کار خود ادامه دهد. به چنین خطای “خطای اول” گفته‌می‌شود. بنابراین، حفاظت از زمین معمولی برای این سیستم موثر نیست و این نوع، برای منبع تغذیه مصرف کننده در نظر گرفته نشده‌است. سیستم ارتینگ IT، عموما برای سیستم‌های توزیع برق مانند پست ها یا ژنراتورها استفاده‌می‌شود.
3) سیستم ارتینگ TN-S
در این سیستم، هادی نول و هادی حفاظتی در سراسر سیستم توزیع از یکدیگر جدا هستند. تمام قسمت‌های رسانا یا به هادی حفاظتی و یا به ترمینال اصلی ارتینگ متصل می‌شوند.
4) سیستم ارتینگ TN-C
در سیستم ارتینگ TN-C، نقطه خنثی و زمین حفاظتی در یک هادی واحد در سراسر سیستم ترکیب می‌شوند و تمام قسمت‌های در معرض رسانا به هادی PEN متصل می‌شوند.
البته مطابق بند 8 از مقررات ایمنی، کیفیت و تداوم برق 2002، “مصرف کننده نباید عملگرهای خنثی و حفاظتی را در یک هادی واحد ترکیب کند”.
5) سیستم ارتینگ TN-C-S
در این نوع سیستم، نقطه خنثی و حفاظتی در بخشی از سیستم، در یک هادی واحد ترکیب می‌شوند. این نوع ارتینگ به‌عنوان ارتینگ حفاظتی چندگانه نیز شناخته‌می‌شود.
هادی PEN سیستم تغذیه در دو یا چند نقطه زمین می‌شود و ممکن‌است یک الکترود زمین در محل نصب مصرف کننده یا نزدیک به آن نیز لازم باشد. تمام قسمت‌های درمعرض رسانا از طریق ترمینال اصلی زمین و ترمینال خنثی به هادی PEN متصل می‌شوند و در نهایت این پایانه ها به هم وصل می‌شوند.
————————————————–
6- روش نصب سیستم ارت
به طور کلی در نصب سیستم ارتینگ، دو روش به شرح ذیل وجود دارد:
1) روش‌عمقی :
در این‌روش كه یك روش معمول برای اجرای ارت‌است، از کندن چاه استفاده‌می‌شود. برای انتخاب این روش نیاز است به نکاتی که در ادامه آورده شده‌است، توجه‌شود.
– انتخاب محل چاه ارت :
چاه ارت را باید در مکان هایی با پایین ترین سطح با امکان دسترسی به رطوبت، یا در نقاطي كه بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمین‌هاي چمن ، باغچه‌ها و فضاهاي سبز، حفر کرد.
– عمق چاه :
عمق چاه با توجه به مقاومت مخصوص زمین مي‌تواند از حداقل 5.1 متر تا 5.3 متر و قطر آن حدودا 70 سانتیمتر باشد. برای مثال در زمین هایي كه با توجه به نوع خاك داراي مقاومت مخصوص كمتري هستند مانند خاك‌هاي كشاورزي و رسي عمق مورد نیاز براي حفاري كمتر بوده و در زمین‌هاي شني و سنگالخي كه داراي مقاومت مخصوص بالاتري هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر مي‌باشد.
– مصالح مورد نیاز:
مصالح مورد نیاز براي اجراي چاه ارت به‌روش عمقي عبارتند از:
میله برقگیر، بست میله برقگیر به سیم ارت، یونولیت جهت استفاده‌در میله برقگیر، بست سیم به دكل، تسمه آلومینیومي یا مسي، سیم مسي نمره 50 (7 رشته)، كابلشو نمره 50، لوله پلي اتیلن 10 اتمسفر، بست لوله پلي اتیلن همراه پیچ و رول پلاک،
پودر انفجاري cadweld، شینه مسي به ابعاد 3*30*250 میلیمتر، صفحه مسي 5*.50*50 مورد استفاده در روش عمقي، مقره همراه پیچ و رول پلاک، بست سیم به صفحه مسي به منظور محكم‌كردن اتصال سیم روي صفحه مسي، بست دو سیم نمره 50،
پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دكل، شینه مسي مخصوص پاي دكل، میله ROD (در روش‌سطحي استفاده مي گردد)، بست مربوط به سیم مسي و میله ROD، كرپي ابروئي همراه پیچ و مهره، بنتونیت اكتیو و بست میله برقگیر به پلیت.
– اتصال سیم به صفحه مسي:
یکی از موارد مهم در سیستم ارتینگ، اتصال سیم به صفحه مسي‌است که باید حتما سیم به صفحه جوش داده شود و از 2 عدد بست برای استحکام بیش تر و اتصال بهتر سیم به صفحه استفاده‌شود.
عموما قطعات مسي با استفاده از جوش برنج یا نقره به یکدیگر جوش داده می‌شوند و در صورت عدم دسترسي به این نوع جوش از جوش (Cadweld) استفاده‌می‌گردد .
– حفر چاه ارت:
چاه می بایست با توجه به شرایط جغرافیایي منطقه، با عمق مناسب و در مكان مناسب حفر گردد.
كوتاهترین مسیر نیز باید برای مسیر سیم‌ها انتخاب‌شود و حتی الامکان بدون پیچ و خم و مستقیم باشد.
– پر نمودن چاه ارت
1) ابتدا باید حدود 20 لیتر محلول آب و نمك، تهیه و در كف چاه ریخته شود؛ بطوری كه كف چاه را به طور کامل در برگیرد. بعد از 24 ساعت مراحل زیر به ترتیب می‌بایست انجام‌شود:
2) به ارتفاع 20 سانتیمتر از ته چاه با خاك رس و یا خاك نرم پر‌شود.
3) بنتونیت را به مقدار لازم با آب مخلوط كرده و بصورت دوغاب به ارتفاع 20 سانتیمتر از كف چاه ریخته شود. هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد، كیفیت كار بهتر خواهد بود.
4) صفحه مسي به دو سیم مسي نمره 50 جوش داده شود. یكي از این سیم‌ها به میله برقگیر روي دكل و دیگري به شینه داخل ساختمان خواهد رفت، بنابراین طول سیم‌ها می بایست متناسب با طول مسیر انتخاب‌شود.
5) سپس صفحه مسي بطور عمودي در مركز چاه قرار داده‌شود.
6) اطراف صفحه مسي با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر‌شود.
7) لوله پلیكاي سوراخ شده بطور مورب در مركز چاه و در بالای صفحه مسي قرار داده و داخل آن شن ریخته شود به طوریکه تا 50 سانتیمتر از انتهاي لوله پر‌شود. این لوله جهت تامین رطوبت ته چاه مي باشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد.
ارت
لازم بذكر‌است، در مواردي كه چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده‌باشد و یا در جاهایي كه رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد، نیازي به قراردادن لوله نمي باشد.
8) بعد از قراردادن لوله پلیكا، به ارتفاع 20 سانتیمتر از بالای صفحه مسي، با دوغاب آماده‌شده پر‌شود.
9) الباقي چاه هم تا 10 سانتیمتر بر سر چاه مانده، با خاك معمولي همراه با ماسه یا خاك الک شده كشاورزي پر‌شود.
10 سانتیمتر از چاه نیز براي جلوگیری از نفوذ آب باران و آبهاي سطحي به داخل چاه با شن و سنگریزه پر‌گردد. روی چاه نیز (بویژه زمانیکه از لوله پولیکا استفاده نشده‌است) نباید با آسفالت یا سیمان پوشانده‌شود.
11) در انتها می بایست داخل شیار هاي حفاري شده را با خاك الک شده یا خاك نرم معمولي و یا خاك معمولي مخلوط با بنتونیت پر کرد.
2) روش سطحی:
این روش عموما در مناطقی که امکان حفر چاه وجود ندارد، اجرا می‌شود. به این ترتیب که سیستم ارت بر سطح زمین یا عمق 80 سانتی متری نصب می‌گردد. روش سطحی باید در مکان هایی با شرایط زیر اجرا شود:
– فضاي لازم و امكان حفاري وجود داشته‌باشد.
– ارتفاع از سطح دریا پائین تر باشد مانند شهرهاي شمالي و جنوبي كشور.
– پستي و بلندي محوطه كم باشد.
همچنین از هفت‌روش ROD، RING، پنجه اي (شعاعي)، مختلط، حلزوني، الكتروشیمیایي و شبكه اي می‌توان براي اجراي زمین به روش سطحي استفاده‌کرد. از میان روش های مذکور، روشRODكوبي بسیار مرسوم است که ما در ادامه به توضیح آن پرداخته‌ایم.
اجراي ارت به روشRODكوبي :
مصالح مورد نیاز در این‌روش مشابه‌روش عمقي‌است و تنها تفاوت استفاده‌از میله‌هاي مغز فولادي 1متري با روكش مس به جاي صفحه مسي‌است. برای پیاده‌سازی این‌روش مراحل زیر باید به ترتیب بیان‌شده اجرا‌شود.
در ابتدا باید كانالي به عمق 80سانتیمتر و عرض 45 سانتیمتر و طول X حفر گردد.
طول كانال را می‌توان به دو‌روش تعیین نمود.
الف- اندازه‌گیري مقاومت مخصوص خاك و انجام محاسبات لازم
ب-روش تجربي
پس از آماده شدن كانال، دو میله در زمین قرار داده‌می‌شود، به گونه‌اي كه حدود 15سانتیمتر از میله‌ها بیرون بماند. سپس قسمت بیرونی میله‌ها را بوسیله كابل مسي یا كابل برق به هم وصل نموده و با دستگاه ارت سنج مقاومت زمین ایجاد‌شده اندازه‌گیری‌می‌شود. چنانچه مقاومت نشان داده‌شده با دستگاه بیش از 4 اهم باشد، می‌بایست میله دیگري را در کنار دو میله قبلی قرار داد و پس از آن مقاومت زمین را مجددا اندازه‌گیری کرد. اضافه کردن میله‌ها را تا زماني كه مقاومت اندازه‌گیري‌شده به زیر 4 اهم برسد، می‌بایست ادامه‌داد.
ارت
پس از اینکه مقاومت زمین به مقدار مورد نظر رسید، تک تک میله‌ها به سیمي كه به شینه مسي نصب شده، جوش داده‌می‌شوند. براي پر کردن كانال نیز ابتدا از بنتونیت برای پوشاندن سیم مسي (در زمینهایي كه رطوبت كافي ندارند) استفاده‌می‌شود و سپس کانال با خاك الک شده كشاورزي یا خاك نرم پر می‌گردد. پس از پر کردن کانال، مقاومت زمین باید مجددا اندازه‌گیری و ثبت‌شود (در این حالت مقاومت زمین باید کمتر از 3 اهم باشد).
نكته : در مناطق سردسیر عمق كانال حفاري‌شده و بطور كلي مسیر عبور كابل مسي بسیار مهم است و نباید در معرض یخبندان قرار گیرد.
————————————————–
مقالات
مقاومت چاه ارت – اندازه‌گیری مقاومت ارت – مقاومت زمین
مقاومت ارت الکترود زمین (مقاومت صفحه ارت یا مقاومت راد ارت)
مراجع
Electrical Earthing – Methods and Types of Earthing & Grounding
?Types of Earthing Systems – What does TT, IT & TN Earthing mean