خرداد
انواع تسمه و کاربرد های آن
انواع تسمه و کاربرد‌های آن
فهرست:
1-تسمه چیست؟
2-انواع تسمه
3-خرابی تسمه
4-کاربرد تسمه
5-مزایای تسمه
6-لوازم مربوط به تسمه
1- تسمه چیست؟
تسمه نوار حلقه ای است که از مواد انعطاف پذیر تشکیل شده‌است که که وظیفه اش اتصال مکانیکی دو یا چند شفت چرخان استفادهمیشود (تسمه‌ها روی قرقرهها حلقه می‌شوند.)
تسمه ها ارزانترین وسیله برای انتقال نیرو بین شفت‌هایی هستند که حتی ممکن‌است موازی نباشند .
در طول صد سال گذشته تسمه‌ها در لوازم خانگی ، کمپرسور‌ها ،دیزل ژنراتور‌ها وماشین آلات صنعتی استفادهمیشود این محصول راحت نصب‌می‌شوند و نیاز به روغن کاری ندارد.
2- انواع تسمه
A- تسمه تخت
B- تسمه گرد
C- تسمه چند شیار
D- تسمه آجدار
E- تسمه تایمینگ یا دنده دار
F- تسمه v یا ذوزنقه‌ای
A-تسمه تخت
تسمه تخت ، ساده‌ترین نوع تسمه میان تسمه‌ها‌است ،سطح مقطع مستطیلی دارد اوایل از چرم برای تولیدش استفاده‌میشد ولی امروزه از فولاد یا مواد مصنوعی با مقاومت بالا مانند پلی آمید یا آرامید استفادهمیشود
تسمه‌های تخت امکان انتقال سرعت‌های بالا را فراهم میکند.
B- تسمه گرد
تسمه‌های گرد تسمه‌های خاصی هستند که منحصرا برای انتقال حرکت مورد‌استفاده قرار‌میگیرند کمتر برای انتقال نیرو استفاده‌میشوند. تسمه‌های گرد به دلیل سطح مقطع متقارن شکلی که دارند به راحتی میتوانند به وسیله‌ای قرقره‌های هدایت‌کننده در جهت‌های مختلف هدایت شوند.
C- تسمه چند شیار
تسمه چند شیار از کنار هم قرار‌گرفتن چند تسمه v شکل ساخنه‌میشود و از این تسمه برای انتقال قدرت‌های بالا استفادهمیشود.
D- تسمه آجدار
تسمه آجدار ترکیبی از تسمه تخت و تسمه‌ی Vاست که برای موتور های کوچک طراحی شده‌است مثل دستگاه‌های لوازم خانگی از جمله ماشین لباسشویی ، میکسر و غیره
E- تسمه تایمینگ یا دنده دار
تسمه تایمینگ( دنده دار) تسمه‌ای‌است که کاربردش در صنعت زمانی مورد‌استفاده قرارمیگیرد که زمان چرخش و جا به جایی نیرو، حائز اهمیت‌است یعنی دقت کنترل برایمان در آن قسمت بسیار مهم‌است و نیاز به موقعیت مکانی دقیق دارد که وجود دندانه‌های متصل به سطح تسمه تایم نیرو را به طور مثبت انتقال میدهد و لغزش نمیتواند رخ دهد.
F- تسمه V
در این بخش به معرفی تسمه‌های انتقال قدرت بالا می‌پردازیم که معمولا در صنایع مورد‌استفاده قرار می‌گیرند.
بر خلاف تسمه‌های تخت، که فقط به اصطکاک متکی هستند و میتوانند قرقرهها را ردیابی و بلغزانند، تسمه‌های V دارای دیواره‌های جانبی هستند که در شیارهای شیار مربوطه قرار می‌گیرند و سطح اضافی و پایداری بیشتری را فراهم‌می‌کنند. همانطور که تسمه‌ها کار می‌کنند، کشش تسمه یک نیروی گوه@ای عمود بر بالای آنها اعمال میکند و دیواره‌های جانبی آنها را به طرف شیارهای شیار فشار می دهد، که نیروهای اصطکاک را چند برابر می کند که به درایو اجازه می دهد بارهای بیشتری را منتقل کند.
انواع تسمه V:
F1- تسمه V شکل استاندارد ساده:
تسمه های V-کلاسیک در آلمان طبق استاندارد DIN 2215 استاندارد شده‌اند و نسبت ارتفاع به عرض 1:1.6 دارند. طناب‌های کششی ساخته‌شده از فولاد، آرامید، پلی استر یا شیشه در یک هسته الاستومری پوشیده‌شده توسط یک لایه رویی تعبیه شده‌اند. طناب‌های کششی در سطح عرض اسمی (محور خنثی) اجرا می‌شوند.
F2- تسمه V شکل باریک:
در مقایسه با تسمه‌های V شکل استاندارد، تسمه‌های V باریک نسبت ارتفاع به عرض مطلوب تری 1:1.2 دارند. ارتفاع بیشتر (در همان عرض یک تسمه V شکل کلاسیک) انتقال قدرت بیشتر را تضمین میکند. برعکس، عرض تسمه می‌تواند با همان انتقال قدرت بسیار کوچکتر باشد. جرم تسمه پایینی مربوط به تسمه V باریک، نیروهای گریز از مرکز را کاهش میدهد که در حین کار ایجاد می‌شود، به طوری که می‌توان به سرعت‌های تسمه بالاتری دست یافت.
با این حال، افزایش ضخامت تسمه تأثیر نامطلوبی بر انعطاف پذیری دارد، برای جبران این امر و برای اینکه بتوان از تسمه‌های V شکل باریک حتی با قطر قرقره نسبتاً کوچک استفاده‌کرد، آنها را دندانه دار می‌کنند (به اصطلاح تسمه های V شکل دندانه دار باریک). این باعث افزایش انعطاف پذیری حتی با انحناهای قوی می‌شود. به همین دلیل‌است که معمولاً تسمه‌های V باریک در نسخه لبه خام یافت می‌شوند.
F3- تسمه‌های عریض V (تسمه‌های سرعت متغیر)
به اصطلاح تسمه‌های V گسترده با نسبت ارتفاع به عرض بیش از 1:2 برای انتقال قدرت سنگین و برای کاربردهایی که تغییرات سرعت زیاد رخ میدهد استفادهمیشود. بنابراین به آنها تسمه سرعت متغیر نیز می‌گویند.
تسمه‌های سرعت متغیر معمولاً برای کاهش سفتی خمشی دندانه دار می‌شوند. چنین انواع تسمه ، در گیربکس‌های متغیر پیوسته استفادهمیشود که در آنها قطر قرقره با تغییر محوری برای تنظیم نسبت انتقال تغییر میکند.
F4- تسمه‌های دوبل V(تسمه شش گوش):
تسمه‌های دوبل در اصل دو تسمه V هستند که روی هم قرار می‌گیرند. بنابراین می‌توان از هر دو طرف تسمه برای انتقال نیرو استفاده‌کرد. به دلیل شکل مقطعی که دارند، تسمه‌های V دوتایی به عنوان تسمه شش گوش نیز شناخته‌می‌شوند. تسمه‌های شش گوش قادر به حرکت دو قرقره با حس چرخش مخالف هستند. در مواقعی که جهت چرخش معکوس می‌شود نیز می‌توان از تسمه V دوبل استفاده‌کرد.
3- علائم خرابی تسمه
A- ترک تصادفی در سراسر دنده:
شکل ظاهری: ترک‌های کوچک و در عین حال قابل مشاهده در طول یک دنده یا دنده‌ها.
علت: قرار گرفتن مداوم در معرض دمای بالا و تنش خم‌شدن اطراف قرقرهها منجر به ترک خوردن می‌شود. ترک‌ها از ابتدای دنده شروع می‌شوند و تا انتهای تسمه رشد می‌کنند. به عنوان یک قاعده، اگر ترک‌ها با فاصله 1 یا 2 سانتی متر از هم ظاهر شوند، 80٪ از عمر آن از بین می‌رود و تسمه باید تعویض شود.
راه حل: تسمه ای را جایگزین کنید که برای مقاومت در برابر دماهای بالاتر و مقاومت در برابر ترک خوردگی طراحی شده‌است.
B-تکه تکه شدن :
ظاهر: قطعات یا قطعات لاستیکی از تسمه جدا شده‌اند. هنگامی که انقباض رخ میدهد، یک تسمه ممکن‌است در هر لحظه از کار بیفتد.
علت: هنگامی که چندین ترک در یک ناحیه به موازات شیار حرکت می‌کنند، ممکن‌است شکستگی رخ دهد. گرما، عمر تسمه و تنش عوامل اصلی تکه تکه شدن هستند.
راه حل: تسمه‌ای را جایگزین‌کنید، که برای انعطاف پذیری بیشتر و تحمل گرما در محفظه‌های موتور کوچکتر امروزی طراحی شده‌است.
C- سایش:
ظاهر: پشت تسمه براق یا لعاب به نظر می‌رسد. در مراحل پیشرفته، پارچه یا حتی طناب‌کشی نمایان می‌شود و آسیب می‌بیند.
علت: هنگام حرکت، تسمه با یک جسم خارجی در مسیر خود مانند فلنج یا پیچ تماس پیدا میکند. این ممکن‌است ناشی از کشش نامناسب تسمه یا بال زدن تسمه (ارتعاشات) در طول دهانه بلندتر بین دو قرقره باشد.
راه حل: تسمه را تعویض کنید و از ردیابی کامل تسمه هنگام چرخش آن به دور قرقرهها اطمینان حاصل کنید. کشنده را بررسی کنید و از کشش مناسب تسمه اطمینان حاصل کنید.
D- جداسازی دنده:
شکل ظاهری: یک دنده تسمه بریده می‌شود یا شروع به جدا شدن از پایه تسمه میکند.
علت: تسمه به درستی قرار نگرفته‌است. یکی از دنده‌های تسمه در خارج از شیار قرقره قرار می گیرد و باعث می‌شود که دنده تسمه بدون شیار پشتیبان یا هم تراز قرقره کار کند.
راه حل: عمر تسمه به شدت محدود شده‌است، بنابراین تسمه باید فورا تعویض شود. اطمینان حاصل کنید که تمام دنده‌های تسمه جایگزین در شیارهای قرقره قرار می‌گیرند.
E- نفوذ شن:
شکل ظاهری: سوراخ های کوچکی در پشت تسمه قابل مشاهده‌است. ممکن‌است برجستگی‌ها قابل مشاهده باشند و پارچه اطراف سوراخ‌ها ساییده شود.
علت: شن گرانول یا سنگریزه بین شیار(های) تسمه و برآمدگی(های) قرقره فرو رفته‌است. خودروهایی که سپر محافظ موتور در آنها وجود ندارد احتمالاً این مشکل را دارند..
راه حل: کل شیار را بررسی کنید و سپس یک تسمه را جایگزین کنید، مطمئن شوید که تسمه جدید روی قرقره‌های کامل کار می کند. یک محافظ محافظ موتور نصب کنید.
F- تسمه شکسته :
شکل ظاهری: تسمه شکسته‌است..
علت: یک جسم خارجی بزرگ بین تسمه و قرقره می‌تواند تسمه را بریده و طناب‌های کششی را بشکند. شکستگی کششی ممکن‌است اتفاق بیفتد، اما زمانی که تسمه در حین نصب فشار داده می شود یا روی آن بسته می‌شود، مورد توجه قرار نمی گیرد. علل احتمالی دیگر ممکن‌است بارهای شوک شدید یا مسدود شدن قرقره و/یا لوازم جانبی باشد..
راه حل: تمام اجزای درایو را به دقت بررسی کنید تا اشیا خارجی یا آسیب دیده باشند. تمام قرقره‌های درایو باید آزادانه بچرخند. تسمه را تعویض کنید. مطمئن شوید که تسمه جدید را با ابزارهای نامناسب به درایو فشار ندهید.
G- سر و صدای تسمه :
ظاهر:
- صدای جیر جیر
- صدای جیغ
- تیک تاک
- صدای ضربه
- تق تق
- صدای سایش
- صدایی که از تسمه می‌آید.
راه حل: برای تشخیص صحیح صدای شیار تسمهو لوازم جانبی و… برای از بین بردن علت اصلی مشکل، دستورالعمل‌های ما را بخوانید.
H- خارجی ترین دنده های آسیب دیده :
ظاهر: ممکن‌است دیواره های جانبی تسمه لعاب دار به نظر برسند یا طناب لبه ممکن‌است فرسوده شده و دنده‌ها برداشته شوند. ممکن‌است صدای قابل توجهی ایجاد شود. در موارد شدید، تسمه می‌تواند به درایو تسمه تایم کشیده شود و باعث آسیب فاجعه بار موتور شود.
علت: ناهماهنگی قرقره یکی از دلایل شایع خرابی زودرس تسمه‌است. ناهماهنگی تسمه را مجبور می کند در حین دویدن پیچ خورده یا بپیچد که باعث سایش زودرس می‌شود.
راه‌حل: تسمه را تعویض کنید و مطمئن شوید که قرقرهها مجدداً تنظیم شده‌اند. آن را نیز بررسی کنید.
4- کاربرد تسمه:
یکی از کاربردی‌ترین قطعات در تمامی زمینه‌ها تسمه می‌باشد .
- خانگی : کولر آبی
- صنعتی : در تمامی کارخانه‌ها در خط تولید و خط انتقال از تسمه‌های فراروانی استفادهمیشود .
- ماشی آلات : امروزه در تمام خودرو‌ها تسمه وجود دارد . تسمه تایم و تسمه فن
5- مزایای تسمه:
در مقایسه با درایو چرخ دنده، یک درایو تسمه می‌تواند
برای پل زدن فاصله‌های بیشتر بین دو شفت به روشی ساده‌‌تر استفاده‌شود.
درایوهای زنجیره‌ای نیز این مزیت را دارند و بنابراین برای دوچرخه‌هایی که باید فاصله نسبتا زیادی بین پدال و چرخ عقب طی شود استفادهمیشود..
تسمه های اصطکاکی مانند تسمه‌های تخت یا تسمه های V نیز عملکرد اضافه بار طبیعی را ارائه می‌دهند. بر خلاف درایوهای دنده، اضافه بار به سادگی باعث می‌شود که تسمه از بین برود (لغزش لغزش). این انتقال را از آسیب‌های عمده محافظت میکند. در بدترین حالت، فقط تسمه نیاز به تعویض دارد و نه کل چرخ دنده‌ها.
یکی دیگر از مزایای تسمه درایوها، خاصیت ارتجاعی تسمه‌ها در مقایسه با دنده‌های سفت و سخت‌است.
البته توجه داشته‌باشید که خاصیت ارتجاعی بالای تسمه باعث افزایش لغزش الاستیک نیز می‌شود. بنابراین تسمه‌ها را نمی‌توان خیلی الاستیک ساخت، اما نمی‌توان آنها را خیلی غیرکشسان طراحی کرد، زیرا در غیر این صورت ویژگی جذب شوک مثبت از بین می‌رود.
6- لوازم مرتبط به تسمه:
هرز گرد و تسمه سفت کن بخش‌هایی از لوازم تسمه می‌باشند که در نگه داشتن سلامت تسمه نقش بسیار مهمی دارند.
A-سفت کننده تسمه:
تسمه سفت کن بدین منظور تعبیه شده‌است تا کشش مشخصی را بر روی تسمه پروانه ایجاد‌کند.
علائم تعویض تسمه سفت کن:
زمانی که موتور را روشن می‌کنید، صدای غیرعادی شبیه جیر جیر و ساییدگی را خواهید شنید.
نحوه‌ی تعویض تسمه سفت کن:
الف- تسمه پروانه را باز‌کنید.
ب- پولی ها رو بررسی‌کنید.
ج- تسمه سفت کن را ررسی‌کنید.
د- تسمه پروانه را نصب‌کنید.
ه- ماشین یا موتور را برای تست روشن‌کنید .
B- فولی
فولی قطعه‌ای بسیار پر کاربرد در یک سیستم‌است که جهت انتقال نیرو بین اجزا مختلف مورد‌استفاده قرارمیگیرد و معمولا در حالت پولی مجزا و یا به همراه دنده و… می‌باشد. در این شاخه انواع پولی با قطر شافت، قطر بدنه و حالت ترکیبی آن با چرخ دنده و… قرار دارند که دارای جنس‌های مختلفی از قبیل فولی پلاستیکی و فلزی و…است و باید بر اساس نوع کاربرد، جنس و ابعاد مربوطه انتخاب شود.
انواع تسمه و کاربرد‌های آن
محصولات