• آنالیز پروژه و مشخص کردن ورودی و خروجی های برق شهر و ژنراتور روی تابلو
• مشخص کردن سایز کلیدهای قدرت و نوع کلیدها
• محاسبه کردن سایز مناسب شینه تابلو برق
• تهیه چیدمان مناسب تجهیزات قدرت در بهینه ترین و کم هزینه ترین حالت داخل تابلو
• مشخص‌کردن نوع IP تابلو ATS
• مشخص کردن ورودی کابل های قدرت (بالا یا پایین)
• ساخت بخش قدرت تابلو
• وایرینگ و شماره گذاری تجهیزات داخل تابلو

۱- تعداد کنترلر مورد نیاز بر اساس ساختار برق کارخانه

۲- سایز دیزل ژنراتورها و ترانس های برق شهر

۴- برند و نوع کلیدهای قدرت و کنترلر و همچنین متریال استفاده شده در تابلو

۵- نرخ ارز

اقلام مورد نیاز برای ساخت تابلو چنج اور دیزل ژنراتور می‌تواند شامل موارد زیر باشد که بسته به توان مورد نظر تغییرات جزئی دارد : 

این اقلام بسته به نوع و اندازه تابلو و نیازهای خاص می‌توانند متغیر باشند. اما در کل، این اقلام اساسی برای ساخت یک تابلو چنج اور دیزل ژنراتور لازم است.

نکته بسیار مهم : اگر شما قرار است دیزل ژنراتور تهیه کنید باید چند عامل را مدنظر قراردهید. که مهمترین آن پارامترهای الکتریکی مجموعه علی الخصوص توان مجموعه میباشد در مقابل اگر شما دیزل ژنراتور دارید و قرار به ساخت و تهیه تابلو چنج اور دارید مهمترین عامل توان تولیدی دیزل ژنراتور است که تابلو بر اساس آن باید ساخته‌شود.

مهمترین بخش تابلو ATS کلید قدرت یا کنتاکتور است. در واقع به وسیله ی کلید برق ورودی شهر با فرمان کنترلر قطع شده و برق دیزل ژنراتور وصل می گردد. در تابلو های جریان پایین تا سایز 400 آمپر از کنتاکتور استفاده می شود و از سایز 400 آمپر بالاتر از کلید قدرت به همراه موتور و شانت کلوز و اوپن استفاده می شود. برند های پیشنهادی کلید، اشنایدر، زیمنس و ABB می باشد. برند های پیشنهادی برای کنتاکتور اشنایدر، زیمنس، هیوندایی، LS و ABB می باشد. اگر از کنتاکتور در تابلو چنج اور استفاده شد بهتر است یک کلید کامپکت حفاظتی همراه آن جهت حفاظت کابل و خود ژنراتور استفاده گردد. از نظر قیمتی، کلید و کنتاکتور بیشترین هزینه ی تابلو را تشکیل می دهد و به همین دلیل کیفیت آن تعیین کننده ی قیمت تابلو چنج اور می باشد.

اگر تابلو ATS شما سنکرون با شهر نداشته باشد می توان بین کلید و یا کنتاکتور برق شهر و ژنراتور اینترلاک الکتریکی قرار داد. معنی اینترلاک این است که ما در زمان وایرینگ طوری این وایرینگ را انجام می دهیم که هر وفت کلید ژنراتور وصل است به هیچ عنوان نمی توان کلید برق شهر را وصل کرد و به العکس. این کار باعث جلوگیری از خطای اپراتور و اتصال کوتاه می گردد.

در زیر تصویر کنترلر دیپسی 7320MKII قرار داده شده است از روی این تصاویر نحوه ی عملکرد و نحوه ی وایرینگ در زمان طراحی تابلو چنج اور مشخص است. انواع کنترلر در بازار برای تابلو ATS وجود دارد از برندهای مطرح می توان برند دیپسی، کومپ و دایف نام برد. در صورت امکان از برند های ترک و چینی و ایرانی مانند دیتاکام، انکو، اسمارت جن استفاده نکنید. برند نامناسب کنترلر باعث اتصال کوتاه و آتش سوزی می شود.

جدول مقایسه قابلیت بردهای دیپسی

بردهای پرکاربرد جهت استفاده در ساخت تابلو چنج اور 

از اجزای دیگر تابلو  ATS که دارای اهمیت بسیار است شینه ها هستند و سایز آ«ها بسیار اهمیت دارد زیرا جریان اصلی از شینه های مسی عبور کرده و باید این شینه ها توانایی تحمل جریان دائم  و همچنین تحمل جریان اتصال کوتاه را برای مدت کوتاهی داشته باشند و اگر نتوانند جریان اتصال کوتاه یا جریان دائم کار را تحمل کنند ممکن است منجر به ذوب شدن شینه ها و حتی باعث آتش سوزی شود. شینه ها باید با شیرینگ مناسب عایق شوند و تابلو به گونه ای طراحی شده باشد که استاندارد های را رعایت کرده برای اپرالتور تابلو خطر برق گرفتگی نداشته باشند.

از دیگر اجزای مهم تابلو های چنج اور کلید های آن است که باید حتما دارای رله شانت باشند.زیرا یک حفاظت مهم به شمار می آِد و اگر |ژنراتور در زمان بی برقی دچار مشکل در ولتاژ و فرکاس شود  این رله بصورت اتوماتیک ژنراتور را از مدار خارج می‌کند و از آسیب های شدید و جدی به آن جلوگیری می‌نماید. در تابلو های بزرگ تر از سایز 400 آمپر که ما از کلید قدرت استفاده می کنیم کلید باید دارای شانت کلوز، شانت اوپن، آندر و موتور باشد. برای آشنایی شما با این قطعات تصاویر آنها در زیر قرار داده شده است.

قطعه بعدی که در تابلو دیزل ژنراتور مهم است ترانس جریان است. در واقع ترانس جریان یک سمپل از جریان بزرگ دیزل ژنراتور ایجادکرده و به کنترلر می‌دهد و کنترلر می تواند توسط این جریان پارامترهای الکتریکال دیزل را بررسی و کنترل نماید. پیشنهاد ما استفاده از  ترانس های جریان حفاظتی است ولی اگر از ترانس جریان اندازه گیری هم استفاده کردید حتما باید دیزل ژنراتور شما کلید قدرت (که قابلیت قطع اتصال کوتاه را دارد) را داشته‌باشد .

از اجزای دیگر تابلو می توان به رله های آن اشاره کرد. به این دلیل که رله ها به کنترلر وصل هستند و خروجی کنترلرها ترانزیستوری است. حتما رله هایی که برای مدار فرمان تابلو چنج اور استفاده می‌کنید باید ید دار باشند تا جریان گردشی رله ها به خروجی ترانزیستوری کنترلر آسیب وارد نکند.

برای حفاظت از سیستم کنترلی تابلو مانند کنترلر، رله های قطع و وصل کلید و موتور کلید، باتری شارژر نیاز است تا فیوز استفاده کنیم. معولا ترجیح ما استفاده از فیوز سکسیونری است.

دیزل ژنراتور ها برای استارت سریع و در مدار قرار گرفتن نیاز به باتری دارند و این باتری باید به صورت دائم شارژ باشد. باتری شارژر معولا در تابلو ATS وجود دارد. همچنین برای برق سیستم کنترلی و کنترلر ما نیاز به ولتاژ 12 یا 24 ولت داریم که آن توسط باطری تامین می گردد و باتری شارژر دائما وظیفه ی شارژر باتری را دارد. از برند های مطرح باتری شارژر می توان به دیپسی یا انکو اشاره کرد که کیفیت بسیار مناسبی دارند

نکته دیگری که در زمان خرید تابلو چنج اور به آن باید دقت کنید نوع ورق و رنگ آمیزی بدنه تابلو است. سعی کنید حداقل از تابلویی استفاده کنید که ورق بدنه آن 1/5 متر و ورق درب آن 2 میلی متر باشد و نوع رنگ آن الکترواستاتیک باشد تا بتواند به مدت طولانی قابل استفاده باشد و آسیب نبیند و همچنین در صورت امکان در فضاهای بسیار سرد و فضاهای دارای رطوبت در داخل تابلو از گرمکن استفاده شود تا از شبنم زدگی در داخل تابلو جلوگیری شود.

مورد بعدی استفاده از ترمینال ها و ترمینال جریان مناسب است اگر در تابلو از ترمینال جریانی استفاده کنیم. در زمان نیاز به تعویض CT می‌توان آن را SHORT کرده یا اگر زمانی لازم بود آن را SHORT می‌کنیم واز آتش سوزی و یا ترکیدن CT ها جلو گیری می‌کنیم. برای ما بقی ترمینال ها هم باید سایز آن ها مناسب با سایز وایر تابلو باشد. کنترلر تعدادی از سیگنال های ورودی شامل برق شهر و برق ژنراتور را به عنوان ورودی می گیرد و یک مثبت و منفی از باتری برای تغذیه خودش ورودی می گیرد. برای ورودی ها بهتر است از فیوز سکسیونری استفاده شود زیرا این فیوز تند کار است و احتمال آسیب دیدگی رله در زمان خطا بسیار کمتر است اگر از فیوز مینیاتوری استفاده کنید فیوز مینیاتوری به اندازه کافی سریع نبوده و ممکن است به برد و سیگنال های ورودی آن آسیب وارد شود.

کلیدهای Change Over در هنگام قطع برق برای انتقال برق از سیستم برق شهری  به ژنراتور استفاده‌می شوند. این کلیدها بصورت دستی و اتوماتیک کار میکنند. 

تعویض برق روی کلیدها که به عنوان کلیدهای انتقال نیز شناخته می‌شوند، مستقیماً به منبع برق ، خانه و ژنراتور متصل می‌شوند. این بدان معنی است که اگر برق خانه یا شرکت و یا کارخانه شما قطع شود، می توانید به سرعت با استفاده از کلیدهای چنج اور ، به یک ژنراتور متصل شوید و در طول قطع برق به دریافت برق ادامه دهید. 

بهتراست بعد از ساخت تابلو چنج اور دیزل ژنراتور از یک منبع UPS استفاده‎‌کنید تا قطعی برق نداشته باشید و اطلاعات شما پاک نشود. در صورت نداشتن UPS بعد از قطعی برق بازگشت برق از منبع جایگزین (دیزل ژنراتور) حداقل 15 ثانیه طول خواهدکشید.

دیگر خودتان بهتر میدانید که این وقفه به کار شما ، خط تولید شما و تجهیزات شما چه مقدار آسیب میرساند و از نظر شما آیا نیاز است از UPS استفاده شود یا خیر؟!

شما میتوانید از تابلو سنکرون هم برای این منظور هم استفاده کنید ولی برای اینکه قطعی نبینید نیاز است که ساعت خاموشی را بدانید و 5 دقیقه قبل از خاموشی دیزل خود را روشن کرده و با برق شهر سنکرون نمایید و بعد از قطعی دیزل به تنهایی برق شما را تامین خواهدکرد.

تابلو ATS دائما برق شهر را نظارت‌می‌کند و در صورت بی برقی فرمان وصل دیزل را صادرمی‌کند و همینطور در صورت برگشت برق ،دیزل ژنراتور را خاموش کرده و مجموعه از سمت شبکه اصلی برق‌دار می‌شود.

ما برای ساخت صفر تا صد تابلو (چنج اور دستی و اتوماتیک (ATS) – تابلو سنکرون و هر تابلویی) در کنار شما هستیم. از ساخت و مونتاژ تابلو تا حمل و نصب و راه اندازی کنارتان هستیم و تا بهره برداری و تست انجام نشود کار ما تمام نشده است . بعد از اتمام کار نقشه تابلو را آماده و تقدیم شما عزیزان می‌کنیم. بعد از اتمام کارها هر وقت به مشکل برخوردید ما در کنار شما هستیم تا آن مشکل را برطرف نماییم.

• یک مورد حفاظتی که دربعضی مواقع در بعضی از پروژه ها که با آن برخورد کردیم و رعایت نمی شود انتقال برق خیلی سریع بین ژنراتور و شبکه است.
• اگر برق خیلی سریع بین ژنراتور و شبکه چنج شود بعضی از تجهیزات امکان آسیب دیدگی وجود دارد مانند خازن ها که یکدفعه نیاز به شارژ و دشارژ دارند و جریان شدیدی می کشند و امکان دارد که باعث ترکیدگی خازن ها و یا آسیب به موتورهای الکتریکی شود. به همین دلیل بهتر است اگر از تابلو چنج اور در کارخانه خودمان استفاده می‌کنیم حداقل یک زمان 5 الی 10 ثانیه ای به سیستم الکتریکی خودمان خاموشی بدهیم و برق ژنراتور یا شبکه وصل شود.
• اگر قطعی برق به سیستم شما آسیب جدی زد تنها با تعویض نوع کنترلر و استفاده از کنترلرهایی که قابلیت سنکرون دارند می توانید دیزل ژنراتور خود را در زمان برگشت از برق شهر بصورت سنکرون با شبکه از مدار خارج کنید و هیچ گونه چشمکی نبینید و اگر اداره برق به شما زمان خاموشی را اعلام کند میتوانید از قبل ژنراتور را با شبکه سنکرون کرده و بار را تحویل دیزل ژنراتور بدهید و زمانی که برق شهر برگشت دوباره ژنراتور را با شبکه سنکرون کرده و بار را به برق شهر تحویل بدهید و به این صورت دیگر هیچ گونه چشمکی در سیستم خود مشاهده نخواهید کرد.

• در تابلو شما از (کلید و کنتاکتور و بیمتال و … با چه ظرفیتی) با توجه به نیاز شما و دیزل ژنراتور شما استفاده کنیم.
• CT یا ترانس جریان از چه کلاس و اندازه ای استفاده شود.
• ابعاد شینه با توجه به آمپر مجموعه.
• چند متر شینه نیاز داریم تا بتوانیم وزن آن را محاسبه کنیم. (شینه مسی به صورت کیلویی خریداری میشود.)
• در صورت نصب و راه اندازی فاصله دیزل ژنراتور و منبع برق شهر تا تابلو چنج اوور بررسی میشود.

برای محاسبه کلید تابلو معمولا به اطلاعاتی ازجمله توان دیزل ژنراتور که روی پلاک آن مشخص است نیاز داریم حال با فرمول های زیر به انحام محاسبات می پردازیم:

KVA☓0.8=KW

KW☓2=I(A)

KW=  توان نامی دیزل ژنراتور

I = جریان نامی 

مثال :

مثلا فرض کنید که دیزل ژنراتور مورد نظر ما 300 کاوا میباشد و ما میخواهیم برای آن کلید و کنتاکتور تهیه نماییم . پس محاسبات زیر را داریم (طبق فرمول بالا) :

300☓0.8=240KW

240☓2=480A

پس ما توان نامی دیزل ژنراتورمان 240 کیلووات و جریان نامی آن 480 آمپر میباشد. با توجه به دیمند فکتور و محاسبه توان های احتمالی آینده کلید دقیقا با جریان 480 انتخاب نمیشود بلکه با جریان بیشتر و همچنین قابلیت تنظیم انتخاب میشود. در اینجا ما باید کلید کامپکت 500 آمپر یا 630 آمپر تهیه کنیم . کنتاکتور نیز 500 آمپر، 550 آمپر و یا 630 آمپر میتوانیم تهیه نماییم . 

برندهای پرکاربرد برای کلید و کنتاکتور :

برندهای پرکاربرد برای CT :

اگر جریان ورودی تابلو برق 300 آمپر باشد با استفاده از توضیحات زیر عمل‌میکنیم :

300☓1.5=450 آمپر روی هر فاز و اگر ما میخواهیم از شینه تک استفاده کنیم در جدول بالا میتوانیم سایز شینه مورد نظر را بیابیم که اینجا باید از شینه 5☓30 استفاده کنیم . که اگر بخواهیم چنددرصدی بالاتر از ظرفیت هم استفاده کنیم ، میتوانیم از شینه 10☓20 استفاده نماییم .