در این مقاله قصد داریم به معرفی دستگاه توالی‌سنج‌ فاز و انواع آن بپردازیم و محصولات مرتبط با آن را بررسی کنیم.

 

فهرست مطالب

1- توالی‌سنج‌ فاز

2- انواع توالی‌سنج‌ فاز

3- نحوه استفاده از دستگاه توالی‌سنج‌ فاز

4- معرفی محصولات توالی‌سنج‌ فاز

————————————————–

1- توالی‌سنج‌ فاز

توالی‌سنج‌ فاز، همانطور که در شکل نشان داده‌شده‌است، وسیله‌ای است‌که برای تعیین‌ترتیب فاز یک سیستم الکتریکی سه فاز

(درایوهای الکتریکی، موتورهای الکتریکی و سایر سیستم‌های الکتریکی) استفاده‌می‌شود و در واقع صحت اتصال سه فاز به بارها را نشان می‌دهد.

در سیستم الکتریکی که شامل سه فاز AØ، BØ و CØ است، دانستن‌ترتیب، قبل از اتصال مکانیکی موتور یا ژنراتور به سیستم الکتریکی بسیار مهم‌است.

موتوری که هنگام راه‌اندازی در‌جهت اشتباه می‌چرخد، می‌تواند به تجهیزات یا پرسنل آسیب برساند.

در شرایطی که قرار‌است موتور در‌جهت عقربه‌های ساعت بچرخد، ترتیب فاز معمولاً به صورت  AØ، BØ، و CØ‌است،

و در شرایطی که موتور در خلاف‌جهت عقربه‌های ساعت میچرخد، به‌ترتیب CØ، BØ  و AØ‌است.

به دلیل دسترسی محدود به سیم‌کشی در سیستم الکتریکی، استفاده‌از توالی‌سنج‌ فاز برای تعیین ترتیب فاز مهم‌است.

 

————————————————–

2- انواع توالی‌سنج‌ فاز

دو نوع توالی‌سنج‌ فاز وجود دارد که عبارتند از:

– نوع چرخشی

– نوع استاتیک

 

1) توالی‌سنج‌ فاز چرخشی

در نشانگر توالی‌فاز چرخشی، اساس کار بر مبنای اصل موتورهای القایی‌است.

در این حالت سیم‌پیچ‌ها به شکل ستاره‌ای به هم متصل می‌شوند و منبع‌تغذیه به سه ترمینال با علامت RYB  مطابق شکل ارائه‌می‌شود.

با اتصال منبع‌تغذیه، سیم‌پیچ‌ها، یک میدان مغناطیسی دوار تولید می‌کنند که منجر به ایجاد جریان های گردابی در دیسک آلومینیومی متحرک (مطابق شکل) می‌شود.

این جریان‌ها با میدان مغناطیسی دوار برهمکنش می‌کنند و گشتاور مورد نیاز‌جهت چرخاندن دیسک را تولید می‌کنند.

اگر دیسک در‌جهت عقربه‌های ساعت حرکت کند، دنباله انتخابی RYB است‌و اگر‌جهت چرخش در خلاف‌جهت عقربه‌های ساعت باشد، دنباله برعکس می‌شود.

 

2) توالی‌سنج‌ فاز استاتیک

در این نوع توالی‌سنج، از چند آرایش لامپ با خازن یا سلف برای نشان دادن توالی‌فاز استفاده‌می‌شود.

میزان روشنایی و تاریکی لامپ‌ها توالی سه فاز داده‌شده را تعیین می‌کند.

عموما تعیین توالی‌فاز منبع سه فاز به دو صورت زیر انجام میشود:

1- در آرایش اول، یک سلف و دو لامپ‌به گونه‌ای به هم وصل شده‌اند که دو فاز A   و B دربرگیرنده لامپ‌ها به عنوان بار و فاز C نگهدارنده سلف‌است.

هنگامی که‌دستگاه به منبع‌تغذیه سه فاز وصل می‌شود، لامپ اول کم نورتر می‌درخشد؛ و این در‌حالی‌است که پرتو لامپ‌دوم برای توالی‌فاز ABC روشن‌تر‌است.

برای توالی‌فاز ACB ، لامپ اول روشن تر و لامپ‌دوم کم نورتر می‌تابد.

2- در آرایش دوم، لامپ‌های استاندارد با لامپ‌های نئونی جایگزین می‌شوند و به جای سلف، از خازن استفاده‌می‌شود.

لازم به ذکر‌است که لامپ نئون در ولتاژ کمتر از ولتاژ شکست خود نمی‌درخشد و این خاصیت از عدم قطعیت وضعیت روشن و کم نور لامپ‌های نشانگر نوع سلفی سابق جلوگیری می‌کند.

اگر لامپ‌اول روشن باشد، در حالی که‌لامپ دوم اصلا نمی‌تابد، توالی‌فاز ABC در نظر گرفته می‌شود.

اگر لامپ‌اول تاریک بماند، در حالی‌که لامپ‌دوم روشن باشد، توالی‌فاز ACB است.

————————————————–

3- نحوه استفاده از دستگاه توالی‌سنج‌ فاز

• منبع قطع کننده اصلی را پیدا کرده و خاموش‌کنید.
• گیره‌های تمساح توالی‌سنج‌ فاز را به مس یا فلز در معرض سیم‌های مورد آزمایش وصل‌کنید.
• منبع قطع کننده اصلی را روشن‌کنید.
• چرخش را مشاهده و ثبت‌کنید.
• منبع قطع کننده اصلی را خاموش‌کنید و گیره های تمساح را از مدار خارج‌کنید.

 

————————————————–

 

4- معرفی محصولات توالی‌سنج‌ فاز

 

1- توالی‌سنج لوترون مدل RT-616

توالی‌سنج لوترون مدلRT-616، دستگاه‌دیجیتالی قابل‌حمل و با دقت بالاست.

مشخصات اصلی‌دستگاه عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ AC و: 600 – 100‌ولت

دمای‌کاری : 0 الی 50 درجه‌سانتی‌گراد

محدوده‌فرکانس :70– 45‌هرتز

منبع‌تغذیه : باتری

وزن : 150‌گرم

ابعاد‌: 100 * 50 * 25‌میلی‌متر

مناسب برای مشخص کردن جهت فاز و جهت چرخش موتور

 

2- توالی‌سنج‌ فاز کیوریتسو مدل 8031

توالی‌سنج‌ فاز کیوریتسو مدل8031، یک‌دستگاه سنجش قابل‌حمل‌است.

مشخصات اصلی‌دستگاه عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ AC و: 500 – 110‌ولت

محدوده‌فرکانس :60– 50‌هرتز

منبع‌تغذیه : باتری

وزن‌: 350‌گرم

ابعاد : 106 * 75 * 40‌میلی‌متر

قابلیت اندازه‌گیری میزان ولتاژAC ، مناسب برای‌استفاده در کارخانجات، نیروگاه‌ها و صنایع مرتبط جهت سنجش گردش موتور و ژنراتور و فاز

 

3- توالی‌سنج‌ فاز کیوریتسو مدل KEW8035

توالی‌سنج‌ فاز کیوریتسو مدلKEW8035، یک دستگاه‌سنجش قابل‌حمل‌است.

مشخصات اصلی دستگاه‌عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ ACو: ‌1000 – 70 ولت

محدوده‌فرکانس : 66– 45 ‌هرتز

دمای کاری : 10- الی 50 درجه‌سانتی‌گراد

منبع‌تغذیه : 4 باتریAlkaline (LR6)

وزن : 380‌گرم

ابعاد : 112 * 61 * 36‌میلی‌متر

بدون نیاز به تماس مستقیم میان پراب و سیم، نمایش چرخش فاز بوسیله نور چرخشی‌LEDها و زنگ قابل شنیدن، تطابق با IEC 61010-1 CAT.Ⅳ 600V و CAT.Ⅲ 1000V

 

4- توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدل PD3129

توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدلPD3129، یک دستگاه‌سنجش قابل‌حمل است.

مشخصات‌اصلی‌دستگاه‌عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ AC و: ‌600 – 70 ولت

محدوده‌فرکانس : 66– 45 ‌هرتز

دمای کاری : 0 الی 40‌درجه سانتی‌گراد

منبع‌تغذیه : باتری

درجه ایمنی : CATIII 600 V

وزن‌: 200‌گرم

ابعاد‌: 70 * 75 * 30‌میلی‌متر

قابلیت اندازه‌گیری ولتاژAC ، مناسب برای استفاده در کارخانجات، نیروگاه‌ها و صنایع مرتبط و همچنین سنجش جهت چرخش فاز و گردش موتور

 

5- توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدل‌01-3126

توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدل‌01-3126، یک دستگاه‌سنجش‌قابل‌حمل است.

مشخصات‌اصلی دستگاه عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ ACو : ‌480 – 110 ولت

محدوده‌فرکانس :40– 70 ‌هرتز

منبع‌تغذیه : باتری

درجه ایمنی : CATIII 600 V

وزن‌: 200‌گرم

ابعاد : 70 * 95 * 55‌میلی‌متر

قابلیت اندازه‌‍گیری ولتاژAC ، مناسب برای‌استفاده در کارخانجات، نیروگاه‌ها و صنایع مرتبط و همچنین سنجش جهت چرخش فاز و گردش موتور

 

6- توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدل‌‌10-3129

توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدل10-3129، یک‌دستگاه سنجش‌قابل‌حمل‌است.

مشخصات اصلی‌دستگاه عبارتند از:

محدوده‌ولتاژ ACو: ‌600 – 70 ولت

محدوده‌فرکانس : 66– 45 ‌هرتز

دمای کاری : 0 الی 40 درجه‌سانتی‌گراد

منبع‌تغذیه : 2 باتری 1.5 ولتی

درجه ایمنی : CATIII 1000V, CAT IV 600V

وزن : 240‌گرم

ابعاد : 70 * 75 * 30‌میلی‌متر

تشخیص توالی‌فاز در مدارهای الکتریکی بدون ایجاد تماس الکتریکی و با استفاده از پراب‌های القایی

 

7- توالی‌سنج‌ فاز مستک مدل MS5900

توالی‌سنج‌ فاز هیوکی مدلMS5900، یک‌دستگاه‌سنجش‌ قابل‌حمل‌است.

 

 

مشخصات اصلی‌دستگاه عبارتند‌از:

محدوده‌ولتاژ ACو : ‌400 – 10 ولت

محدوده‌فرکانس : 400 – 2 ‌هرتز

دمای کاری : 0 الی 40 درجه‌سانتی‌گراد

منبع‌تغذیه : باتری

درجه ایمنی : CAT IV 600V

وزن : 150‌گرم

ابعاد‌: 124 * 61 * 27‌میلی‌متر

تشخیص توالی‌فاز در مدارهای الکتریکی بدون ایجاد تماس الکتریکی و با‌استفاده از پراب‌های القایی

 

 

مراجع

Phase Sequence Indicator

?What is Phase Sequence Meter

Phase Rotation Meter | Phase Sequence Indicator