بهمن
گیربکس چیست؟
گیربکس، پس از راه اندازی خودرو، شفت خروجی موتور نمی تواند گشتاور کافی برای کنترل وزن وسیله نقلیه را فراهم کند. این امر القای حرکت در خودرو را در مرحله اولیه دشوار می کند. برای غلبه بر این مشکل از جعبه دنده ای استفاده می شود که وظیفه آن تامین گشتاور بالا اولیه برای حرکت خودرو است.
حتما مقاله دیگر ما در مورد گیربکس را مطالعه کنید
در شیب های تند، ضروری است که وسیله نقلیه باید به وسیله ای مجهز شود که بتواند محدوده وسیعی از گشتاور بالا را ارائه دهد. برای برآوردن این نیاز به یک‌گیربکس نیاز است تا وسیله نقلیه بتواند در شیب به سمت بالا حرکت کند. (انواع دنده کاهنده)
اجزای اصلی گیربکس
1- شفت‌اصلی
شفت اصلی شفت خروجی در گیربکس است. این شفت موازی با شفت پایه و جلوی شفت کلاچ یا شفت خروجی موتور قرار می‌‌گیرد. تعویض دنده‌ها با استفاده از این محور انجام میشود زیرا به دسته دنده متصل‌است.
2- شفت‌کلاچ
این شفت برای انتقال خروجی از موتور به گیربکس استفاده میشود. به درگیر شدن و جدا کردن خروجی موتور کمک می‌کند.
3- شفت
شفت لایی برای انتقال خروجی موتور به شفت اصلی با مش بندی مداوم یک چرخ دنده روی شفت لایی به چرخ دنده روی شفت کلاچ استفاده میشود.
4- چرخ دنده‌ها
چرخ دنده‌ها اساساً دایره‌هایی را با دندانه‌های روی آنها متصل می‌کنند. آنها می‌چرخند و با چرخ دنده دیگری روی شفت مختلف می‌چرخند تا حرکت دایره‌ای را بین 2 شفت مختلف منتقل کنند. انواع مختلفی از چرخ دنده وجود دارد مانند چرخ دنده خار، چرخ دنده مارپیچ، چرخ دنده مخروطی و چرخ دنده حلزونی.
5- شفت سنکرومش
آنها دستگاه‌های ویژه ای هستند که در گیربکس مدرن (گیربکس سنکرومش) مورد استفاده قرار می‌گیرند. با حفظ سرعت یکسان شفت اصلی، شفت پایه و شفت کلاچ، تعویض دنده‌ها را روان می‌کنند. آنها برای تعویض دنده مجبور نیستند روی شفت بلغزند.
6- اهرم دنده
این اهرم توسط راننده برای تعویض دنده کار می‌کند. حرکت اهرم به شیوه ای خاص طراحی شده‌است.
پیشنهاد میشود مقاله شمع خودرو را مطالعه بفرمایید
انواع گیربکس
جعبه دنده دستی
گیربکس دستی نوعی گیربکس است که به دلیل هزینه کم در اکثر وسایل نقلیه در جاده ها استفاده میشود. نوع گیربکسی است که در آن نسبت دنده یا سرعت محدودی وجود دارد یعنی حداکثر 6 سرعته و 1 معکوس وجود دارد و تعویض دنده ها یک کار دستی است که توسط راننده با فشار دادن یا کشیدن دسته دنده به صورت از پیش تعریف‌شده انجام میشود. روش استفاده از کلاچ در گیربکس دنده دستی ضروری است.
1. گیربکس‌مشبک کشویی
گیربکس‌های مشبک کشویی در زمان‌های قدیم بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در این نوع گیربکس چرخ دنده‌های محور اصلی و شفت لایی مشبک نیستند. آنها مستقل هستند. در آن، تنها یک چرخ دنده در مش پیوسته با چرخ دنده روی شفت کلاچ است. شفت لایی را می‌چرخاند. مش بندی چرخ دنده ها با چرخ دنده مناسب روی شفت لایی به دلیل لغزش چپ یا راست چرخ دنده‌های شفت اصلی اتفاق می‌افتد.
دنده‌اول: – گیربکس حداکثر گشتاور را در سرعت پایین فراهم می‌کند. کوچکترین چرخ دنده در شفت پایه با بزرگترین چرخ دنده در شفت اصلی درگیر است. این به انتقال گشتاور بالا کمک می‌کند.
دنده‌دوم: – در دنده دوم گیربکس در مقایسه با دنده اول گشتاور کم و سرعت بالایی را ارائه می‌دهد.
دنده‌سوم: – دنده سوم در گیربکس وظیفه ارائه گشتاور کم و سرعت بالا نسبت به دنده 2 را بر عهده دارد.
دنده‌چهارم: – شفت سگی، شفت کلاچ و شفت اصلی را در دنده چهارم درگیر می‌کند. این منجر به حداکثر سرعت چرخش شفت کلاچ میشود.
2. گیربکس‌مش ثابت
گیربکس مش ثابت نسخه اصلاح‌شده گیربکس مشبک کشویی است. این گیربکس برای غلبه بر محدودیت‌های گیربکس مش ثابت ساخته‌شده‌است. در این نوع گیربکس تمامی دنده‌های میل لایی، شفت اصلی و کلاچ شات در شبکه ثابت با یکدیگر قرار دارند. جابجایی دنده‌ها در این نوع گیربکس با لغزش کلاچ سگ روی شفت اصلی اسپلینت‌شده به دست می‌آید. این منجر به خروجی سرعت یا گشتاور بالا میشود.
3. گیربکس‌سنکرومش
در این نوع گیربکس از دستگاه‌های خاصی به نام دستگاه‌های سنکرومش برای تعویض روان و بی صدا دنده‌ها استفاده میشود. اینها از جدیدترین گیربکس‌های دستی موجود هستند. دستگاه‌های سنکرومش به رساندن سرعت تمام شفت‌ها به مقدار یکسان (با استفاده از تماس اصطکاکی) قبل از مش بندی دنده‌های مناسب کمک می‌کند که باعث سایش و پارگی کمتر دنده میشود.
2. جعبه دنده اتوماتیک
گیربکس اتوماتیک از بسیاری جهات برتر است. آنها معمولا در خودروهای امروزی استفاده می‌شوند. آنها گران هستند. ضرایب دنده بی نهایت را می توان تنها با فشار دادن پدال گاز بدست آورد. راننده می تواند حالت درایو را که می تواند جلو یا عقب، پارک، درایو خنثی و اسپرت را انتخاب کند. دنده انتخابی نسبتهای دنده را همراه با زمان مش‌بندی به طور خودکار تنظیم می‌کند. گیربکس اتوماتیک فقط با 2 پدال عرضه میشود زیرا نیازی به پدال کلاچ ندارد.
1. گیربکسEpicyclic
گیربکس اپی سیکلیک از چرخ دنده خورشیدی و چرخ دنده‌های سیاره ای به همراه یک حلقه حلقوی و یک حامل استفاده می‌کند. شفت کلاچ به چرخ دنده های خورشیدی متصل است که با تعداد چرخ دنده های سیاره ای که آزادانه بر روی محور خود می چرخند در شبکه ثابت هستند.
2. مبدل گشتاور هیدرولیک
گیربکس مبدل گشتاور هیدرولیک از یک پروانه، یک توربین، یک سیال بسیار فشرده و یک استاتور تشکیل شده‌است. استاتور برای به دست آوردن سرعت یا نسبت دنده‌های مختلف استفاده می شود. این امر توسط پدال گاز کنترل میشود. این پروانه مبدل گشتاور به محور موتور متصل می شود، توربین به شفت خروجی متصل می شود و استاتور بین این دو قرار می گیرد تا جریان سیال را هدایت کند.