یکی از مهمترین بخشها در عملکرد مناسب دیزل ژنراتور شما نوع روغنی که استفاده میکنید است. اگر بخواهم کوتاه شرح بدهم عملکرد روغن بسیار وابسته به دمای کار محیط موتوراست این یعنی در دمای خیلی زیاد محیط مثل جنوب ایران مانند:عسلویه،بندرعباس ،اهواز ، باید روغنی برای دیزل استفادهشود که غلظت بیشتری دارد چون افزایش دما باعث شلشدن روغن میشود.
حالا در جایی که دما خیلی پاییناست مثل تبریز و اردبیل باید از روغن با غلظت کمتر استفاده شود چون اگر روغن سفت باشد موتور به سختی روشنمیشود و امکان دارد باطری درحین استارت منفجرشود.مایع روانکننده که از مشتقات نفت خام بوده و طی مراحل مختلفی در پالایشگاه تولید و تصفیهشده و مورد استفاده قرار میگیرد. به این گونه روغن، روغنهای معدنی گفتهمیشود.
ما روغنهای مناسب از جمله بهران، اکسترا ،توربو دیزل و ایرانول برای دیزل ژنراتور پیشنهاد میکنیم.
اگر موتور دائم کاراست پیشنهادمیکنیم هر 500 ساعت یا 1000 ساعت روغن را آنالیز کنید تا بتوانید وضعیت و شرایط موتور را از آنالیز روغن متوجهشوید.
چرا ما از روغن استفاده میکنیم ؟
اول اینکه اصطحکاک خشک بین قطعات متحرک دیزل از بین برود. دوم بتوانیم صدای برخورد قطعات متحرک را کاهش دهیم. سوم بتوانیم حرارت دیزل را کاهش و خنککاری قطعات را انجامدهیم. چهارم اینکه به آببندی قطعات کمک کنیم مانند آببندی بین رینگها و دیواره سیلندر
نقش روغن در دیزل
از بین بردن اصطکاک میان قطعات متحرک موتوردیزل دستگاه دیزل ژنراتور
جذب حرارت و خنک کاری قطعات موتورمحرک دستگاه دیزل ژنراتور
تسهیل اببندی قطعات دیزل مانند تکمیل آببندی بین رینگها و دیواره سیلندر
گرانروی روغن ها(ویسکوزیته-لزجت) :
ویسکوزیته از خواص فیزیکی روغن ها میباشد و میزان مقاومت آن را در مقابل جاریشدن نشانمیدهد. گرانروی با تغییر درجه حرارت تغییرمیکند. افزایش درجه حرارت، گرانروی را کاهشمیدهد و بالعکس . روغنها را به دو دسته مختلف براساس گرانروی میتوان تقسیم کرد:
روغنهای غیر زمستانی
روغنهای زمستانی
این درجه بندی صرفاً بر مبنای گرانروی است.
انجمن مهندسان خودرو SAE به دلیل اهمیت گرانروی، اساس طبقهبندی روغنهای موتور را بر این ویژگی بنا نهاده است، به طوری که در این سیستم دو گروه ازدرجه گرانروی مورد تعریف قرارمیگیرند. یک گروه دارای حرف (Winter)W و دیگری گروهی که بدون حرف W است. هرقدر عدد SAE بزرگترباشد، گرانروی روغن مربوطه هم بیشتراست.
حرف W همراه عدد SAE معرف روغنهایی است که در محیطهای سرد به کارمیروند و گرانروی این روغنها در گرما اهمیت ندارد. روغنهایی که حرف W در جلو آنها قید نشدهاست در محیطهای گرم به کار میروند و گرانروی آنها در سرما اهمیت نخواهد داشت. مبنای دما برای محیط سرد °18- سانتی گراد و برای محیط گرم °100 سانتیگراد تعیین شدهاست. روغنهای قیدشده در جدول، تک درجه ای هستند.
مشاهده ویدیو روغن دیزل ژنراتور
نکته : نوع روغن مصرفی و تعویض به موقع آن در دستگاهها و ماشین آلات مختلف از جمله دستگاه دیزل ژنراتور در افزایش طول عمر ، افزایش کارایی دستگاه و هچنین کاهش استهلاک آن دارای اهمیت فراوانی میباشد.
روغن موتور از لحاظ تغییرات گرانروی در دو دسته کلی زیر طبقه بندیمیشوند :
تک درجه ای یا Mono grade
چند درجه ای یا Multi grade
روغنهای ذکرشده در بالا نمونه ای از روغنهای تک درجه ای بودند.
روغنهای چند درجهای دلیل داشتن مواد افزودنی خاص در سرما (هنگام استارت موتور) مثل روغن های با گرانروی پایین(10 و 20) عملمیکنند و با گرمشدن موتور گرانروی آنها به حد گرانروی روغن های با گرانروی بالاتر 40 تا 50 میرسد.
روغنهای چند درجه ای از مخلوطکردن یک درصد مناسب از یک روغن با گرانروی کم با پلیمرهای بهبوددهنده شاخص گرانروی بدست میآیند. بطور مثال روغن با علامت SAE 10W40 در درجه حرارتهای پایین 18ºC- مانند روغن SAE10W عملمیکند. اما در درجه حرارت 100ºC مانند روغن با گرانروی SAE 40W عملمیکند.
برای اینکه روغن بتواند گرانروی مناسب در درجه حرارت بالا و تحمل فشار و عدم خوردگی و عدم کف کردن و خاصیت ضد زنگ و پاک کنندگی داشته باشد ،میبایست مواد افزودنی اضافهگردد که در ادامه به این موضوع میپردازیم .
روغن در موتور دیزل ژنراتور شما بسیار ضروریاست. تمام قطعات متحرک را در هنگام کار روغنکاری میکند و سایش را کاهشمیدهد و از گرفتگی موتور دیزل جلوگیریمیکند. همچنین به خنکشدن برخی از قسمتها کمکمیکند .
روغن معمولاً در انواع معدنی، نیمه مصنوعی و کاملاً مصنوعی موجوداست. سازنده موتور شما توصیهمیکند که از چه نوع روغنی در موتور خود استفادهکنید. موتورهای مدرنتر معمولاً به روغن مصنوعی نیاز دارند، در حالی که در طراحیهای قدیمیتر از روغن معدنی استفادهمیشود.
روغن معدنی
روغنهای معدنی از نفت خامی ساختهمیشوند که به طور طبیعی در پوسته زمین وجوددارد. برای تولید محصولات مختلف تصفیه و فرآوری میشود. مومها و سایر ناخالصیها در یک پالایشگاه نفت جدامیشوند. روغنهای معدنی معمولاً در گریدهای ضخیمتر روغن موتور هستند.
روغن تمام سنتتیک
روغن کاملاً مصنوعی است درواقع کاملاً سنتزشده و برای پاسخگویی به نیازهای دقیق موتورهای مدرن طراحی شدهاست. این فرآیند عامل گران بودن آنهاست، زیرا هزینه تولید آنها بیشتراست.آنها همچنین در دماهای بالا پایدارتر و در دمای بسیار پایین سیال هستند. قیمت روغنهای مصنوعی حدود دو برابر روغن معدنی استاندارد است.
عددی که روی روغن موتور می بینید مهماست . این عدد ویسکوزیته نامیدهمیشود و به میزان مقاومت یک مایع در برابر جریان اشارهدارد. میتوانید تصورکنید که آب به راحتی در لولهای شیبدار جریانمییابد، در حالی که چیزی مانند خامه فرم گرفته اصلاً سریع جریان نمییابد.
در یک موتور دیزل، این مفهوم کمی پیچیدهاست زیرا موتور ممکناست گرم یا سرد باشد. بنابراین روغن باید بتواند در هر دو این شرایط جریان داشتهباشد. هرچه این عدد بیشترباشد، مقاومت بیشتری در برابر نازک شدن دارد.
در واقع هر روغنی با دو توضیح ویسکوزیته و سطوح عملکرد آن مشخصمیشود. برای هر موتوری، ویسکوزیته مناسبی که باید استفادهشود به کمترین دمای راه اندازی و بالاترین دمای محیط ثبتشده بستگی دارد و معمولاً میتوان آن را از دفترچه راهنمای اپراتور تعیین کرد.
نموداری از نمرات ویسکوزیته روغن موتور برای شرایط دمایی احتمالی
از نمودار بالا میبینیم که درجههای SAE “W” پایین تر برای راه اندازی در دماهای پایین تر مشخص شدهاند و گریدهای “غیر W” بالاتر برای عملکرد در دمای محیط بالاتر توصیهمیشوند. برای اکثر موتورهای دیزلی که در نیوزلند کار می کنند، روغن موتور دیزل چند درجه SAE 15W-40 مناسب خواهدبود.
این امکان شروع تا دمای -20 درجه سانتیگراد و عملکرد مداوم تا دمای محیط 40 درجه سانتیگراد را فراهم میکند. همچنین، DEO های چند درجه SAE 10W-30 در دسترس هستند. اینها برای راه اندازی در دماهای پایین تر توصیهمیشوند و صرفه جویی جزئی در مصرف سوخت دارند. با این حال، آنها نباید برای عملکرد مداوم در دمای محیط بالای 30 درجه سانتیگراد استفاده شوند.
اما زمانی که عملکرد روغن موتور دیزل را توصیف میکنیم، پیچیدهمیشود و استفاده از نوع نادرست DEO میتواند به برخی از اجزای موتور دیزل مدرن مانند فیلترهای ذرات دیزل (DPF) و سیستمهای تصفیه اگزوز آسیب برساند.اواسط دهه پنجاه تا اواسط دهه هشتاد، عملکرد روغن موتور دیزل توسط API CC یا API CD طبقهبندی خدمات موسسه نفت آمریکا (API) مشخصمیشد.
شما معمولاً روغنهای API CC را در موتورهای دیزل بدون توربوشارژ و روغنهای API CD را در موتورهای دیزلی توربوشارژمشاهده میکردید. روغن موتور برای موتورهای دیزل 2 چرخه دیترویت بر اساس سطح خاکستر سولفاته آن تعیینمیشد و معمولاً از روغن موتور با API CC استفاده می شد.
اما، با توسعه موتورهای دیزلی، نیاز به روغن موتورهای دیزلی با کارایی بالاتر برای کنترل بهتر مصرف روغن، تمیزی تسمه رینگ پیستون، لجن کشیدن سیستم روغن و رسوبات بالای پیستون ایجادشد. از سال 1985 به بعد، طبقه بندی خدمات API API CE، CF-4، CF CF-2 و CG-4 برای پاسخگویی به تقاضاهای فزاینده برای کنترل رسوبات پیستون در دمای بالا، سایش قطار سوپاپ، مقاومت در برابر اکسیداسیون و تجمع دوده معرفی شدند.
بعداً طبقهبندیهای خدمات روغن موتور دیزل API، مانند API CH-4، CI-4، CJ-4 و CK-4 که اخیراً معرفی شدهاند، با تمرکز بر الزامات سیستمهای بازچرخانی گاز اگزوز (EGR)، PDF و سیستمهای کاتالیست توسعه داده شدند. در موتورهای معرفی شده از اوایل دهه 2000.
روغن های API FA-4 را نمی توان به جای روغن های API CK-4، CJ-4، CI-4 و CH-4 استفاده کرد.
طبقه بندی خدمات API به طور خاص برای پوشش نیازهای روغن کاری موتورهای دیزلی آمریکای شمالی تعریف شده است، اگرچه سازندگان در سراسر جهان معمولاً از طبقه بندی خدمات API برای تعیین روغن موتورهای دیزل برای موتورهای خود استفاده میکنند.
با این حال، انجمن خودروسازان اروپا (ACEA – Association des Constructeurs Europeens dÁutomobiles) مشخصات روغن موتور در اوایل دهه 1990 معرفی کردند. مشخصات روغن موتور ACEA برای روغن موتورهای بنزینی و دیزلی خودرو و وانت سبک (طبقه بندی A/B)،
مشخصات روغن موتور برای خودروهای با عملکرد بالا و روغن موتورهای بنزینی و دیزلی وانت سبک که نیاز به سازگاری با کاتالیزور دارند (طبقه C) و مشخصات روغن موتور برای روغن موتورهای دیزل سنگین (طبقه بندی E).
طبقهبندیهای ACEA به عملکرد ویسکوزیته بالاتر، سازگاری با سیستم تصفیه اگزوز سختتر نیاز دارند و برخی از طبقهبندیهای ACEA بر ارائه خدمات تخلیه طولانیتر روغن متمرکز هستند.
سازمان استانداردهای خودرو ژاپن (JASO) همچنین مشخصاتی را برای روغن موتورهای دیزلی ایجاد کردهاست که در درجه اول بر تمیزی پیستون، سایش قطار سوپاپ، توانایی حمل دوده و مقاومت در برابر اکسیداسیون در دمای بالا تمرکز دارد.
برخی از تست های مورد استفاده در این طبقه بندی های JASO مخصوص موتورهای دیزل ژاپنیاست. دو طبقهبندی فعلی JASO، فرمولهای خاکستر کم برای جاهایی هستند که موتورها به دستگاههای پسفرآوری مانند DPF و کاتالیزور مجهز هستند.
JASO DH-2 برای موتورهای دیزلی سنگین مورد استفاده در کامیون ها و اتوبوس ها و JASO DL-1 برای استفاده از موتورهای دیزلی خودروهای سواری است.