اسفند
انواع باس‌بار الکتریکی
تعریف : باس‌بار الکتریکی به عنوان یک هادی یا گروهی از هادی‌ها تعریف‌می‌شود که برای جمع‌آوری توان الکتریکی از فیدرهای ورودی و توزیع آنها به فیدرهای خروجی استفادهمیشود. به عبارت دیگر، نوعی اتصال الکتریکی‌است که در آن تمام جریان الکتریکی ورودی و خروجی به هم می‌رسد. بنابراین، باس‌بار الکتریکی نیروی الکتریکی را در یک مکان جمع آوری میکند.
سیستم شامل جداکننده و قطع‌کننده مدار‌است. در صورت بروز عیب، قطع‌کننده مدار قطع‌می‌شود و بخش معیوب شین به راحتی از مدار جدا‌می‌شود.
باس‌بار الکتریکی در شکل‌های مستطیلی، مقطعی، گرد و بسیاری دیگر موجود‌است. باس‌بار مستطیل شکل بیشتر در سیستم قدرت استفادهمیشود. مس و آلومینیوم برای ساخت آن الکتریکی استفادهمیشود.
متداول‌ترین باس میله‌ها 40×4 میلی متر (160 میلی متر مربع )است. 40×5 میلی‌متر (200 میلی‌متر مربع ) ؛ 50×6 میلی متر (300 میلی متر 2 )؛ 60×8 میلی‌متر (480 میلی‌متر مربع ) ؛ 80×8 (640 میلی‌متر مربع ) و 100×10 میلی‌متر (1000 میلی‌متر مربع ) .
در سیستم قدرت از‌انواع آرایش شینه‌استفاده میشود. انتخاب باس‌بار به عوامل مختلفی مانند قابلیت اطمینان، انعطاف‌پذیری، هزینه و غیره بستگی‌دارد.
- چیدمان میله باس در نگهداری ساده و آسان‌است.
- نگهداری سیستم بر تداوم آنها تأثیری نداشت.
- نصب باس‌بار ارزان‌است.
پست کوچکی که در آن تداوم تامین ضروری نیست از یک باس‌بار استفادهمیکند. اما در یک پست بزرگ از شینه اضافی در سیستم‌استفاده می‌شود‌تا وقفه ای در تامین آنها ایجاد نشود. نوع‌مختلف چیدمان شینه‌های الکتریکی در شکل زیر نشان داده‌شده‌است.
ساختار تک باس‌بار
چیدمان این‌نوع سیستم‌ها بسیار ساده و آسان‌است. این سیستم تنها یک نوار باس به همراه کلید‌دارد. تمام تجهیزات پست مانند ترانسفورماتور، ژنراتور، فیدر فقط به این باس‌بار متصل‌است. مزایای چیدمان نوار باس تک می‌باشد.
- هزینه اولیه پایینی‌دارد.
- نیاز به نگهداری کمتری‌دارد
- عملکرد آن ساده‌است
معایب چیدمان تک باس‌بار
- تنها عیب این نوع چیدمان این‌است که در صورت بروز عیب، تامین کامل مختل‌می‌شود.
- این ترتیب انعطاف کمتری را فراهممیکند و از این رو در پست‌های کوچکی که تداوم تامین ضروری نیست استفادهمیشود.
ترتیب تک باس‌بار بخش‌بندی‌شده
در این نوع چیدمان شینه ها‌از کلیدهای قطع‌کننده مدار و ایزوله استفادهمیشود. ایزولاتور بخش معیوب شین را قطع‌می‌کند و از این رو سیستم را از خاموش‌شدن کامل محافظت‌می‌کند. در این نوع چیدمان از یک قطع‌کننده مدار اضافه استفاده‌می‌شود‌که هزینه سیستم را زیاد افزایش نمی‌دهد.
مزیت ساختار نوار باس واحد با بخش‌بندی باس
در زیر مزایای باس‌بار مقطعی آورده‌شده‌است.
- بخش معیوب بدون تأثیر بر تداوم عرضه حذف‌می‌شود.
- تعمیر و نگهداری بخش فردی را می‌توان بدون ایجاد اختلال در تامین سیستم انجامداد.
- این سیستم دارای یک راکتور محدود‌کننده جریان است‌که وقوع خطا را کاهش می‌دهد.
معایب ساختار تک باس‌بار با بخش‌بندی
- این‌سیستم از قطع‌کننده مدار و جداکننده اضافی استفادهمیکند که هزینه سیستم‌را افزایش می‌دهد.
ساختار باس اصلی و ترانسفر
در این نوع چیدمان از دو نوع شینه یعنی شینه اصلی و شینه کمکی استفاده میشود. چیدمان شینه از کوپلر استفادهمیکند که کلیدهای ایزوله و قطع‌کننده مدار را به شینه متصل میکند. همچنین از کوپلر باس برای انتقال بار از یک باس به باس دیگر در صورت اضافه‌بار استفادهمیشود.
- پتانسیل هر دو باس‌بار با بستن کوپلر باس ثابت می‌ماند.
- باس‌باری که بار روی آن منتقل‌می‌شود نزدیک نگه داشته‌می‌شود.
- نوار باس اصلی را باز‌کنید.
بنابراین، بار از باس اصلی به باس رزرو منتقل‌می‌شود.
مزایای ساختار باس اصلی و ترانسفر
- تداوم عرضه حتی در خطا نیز ثابت می‌ماند. هنگامی که خطا در هر یک از باس‌ها رخ می‌دهد، کل بار به باس دیگر منتقل‌می‌شود.
- تعمیر و نگهداری را می‌توان به راحتی بر روی شین بدون ایجاد اختلال در تداوم آنها انجام داد.
- هزینه نگهداری از ترتیبات کمتر‌است.
- از پتانسیل باس برای عملکرد رله استفادهمیشود.
- بار را می‌توان به راحتی در هر یک از باس‌ها جابجا کرد.
معایب‌چیدمان باس اصلی و ترانسفر
- در این نوع چیدمان ها از دو باس‌بار استفادهمیشود که هزینه سیستم را افزایش می‌دهد.
- خطا در هر یک از باس باعث خاموشی کامل در کل پست میشود.
ساختار باس دوبل
این نوع چیدمان به دو باس‌بار و دو قطع‌کننده مدار‌نیاز دارد. نیازی به تجهیزات اضافی مانند کوپلر باس و کلید ندارد.
مزایای باس دوبل
- این نوع چیدمان حداکثر قابلیت اطمینان و انعطاف‌پذیری را در عرضه فراهممیکند. زیرا عیب و نگهداری باعث اختلال در تداوم آنها نمی‌شود.
- تداوم عرضه ثابت می‌ماند زیرا بار در هنگام وقوع خطا از یک باس به باس دیگر منتقل‌می‌شود.
معایب باس دوبل
- در چنین چیدمانی از دو باس و دو قطع‌کننده مدار استفادهمیشود که هزینه سیستم را افزایش‌می‌دهد.
- هزینه نگهداری آنها بسیار بالاست.
به دلیل هزینه بالاتر، از این نوع به ندرت در پست‌ها استفادهمیشود.
چیدمان نوارباس دوتایی.
در این نوع چیدمانباس از باس‌بار اصلی مقطعی‌شده به همراه باس‌بار کمکی استفادهمیشود. هر بخش از شینه برای تعمیر و نگهداری از مدار خارج می‌شود‌و به هر یک از باس‌بارهای کمکی متصل‌می‌شود. اما چنین ترتیبی هزینه سیستم را افزایش می‌دهد. بخش‌بندی گذرگاه کمکی لازم نیست زیرا هزینه سیستم را افزایش می‌دهد.
تنظیم یک و نیم شکن
در این چیدمان، برای دو‌مدار، سه قطع‌کننده مدار لازم‌است. هر مدار از یک و نیم قطع‌کننده مدار‌استفاده میکند. چنین نوع آرایشی در ایستگاه‌های بزرگی که توان حمل‌شده در هر‌مدار زیاد‌است ترجیح داده‌می‌شود.
مزایای چیدمان‌یک و نیم بریکر
- این ترتیب را در برابر از دست‌دادن عرضه محافظت‌می‌کند.
- از پتانسیل باس آن برای کارکرد رله استفادهمیشود.
- در این‌نوع آرایش، مدارهای اضافی به راحتی به‌سیستم اضافه‌می‌شوند.
معایب چیدمان‌یک و نیم بریکر
- مدار به دلیل سیستم رله پیچیده‌می‌شود.
- هزینه نگهداری آنها بسیار بالاست.
تنظیم اصلی حلقه
در این‌نوع چیدمان، انتهای باس‌بار به نقطه شروع باس متصل می‌شود‌تا یک حلقه تشکیل‌شود.
مزایای‌چیدمان اصلی حلقه
- چنین ترتیبی دو مسیر را برای عرضه فراهممیکند. بنابراین این خطا روی کار آنها تأثیری نخواهد‌داشت.
- خطا برای بخش خاص محلی‌است. بنابراین مدار کامل تحت تأثیر خطا قرار نمی‌گیرد.
- در این ترتیب، یک مدار قطع‌کننده را می‌توان بدون وقفه در تغذیه نگهداری‌کرد.
معایب ساختار اصلی حلقه
- در اضافه شدن مدار جدید مشکلاتی رخ می‌دهد.
- در صورت باز شدن هر یک از کلیدهای مدار، اضافه بار روی سیستم اتفاق می‌افتد.
ساختار مش
در این نوع چیدمان، کلیدهای مدار در شبکه‌های تشکیل شده توسط باس‌ها نصب‌می‌شوند. مدار از نقطه گره مش کوبیده‌می‌شود. این نوع چیدمان باس توسط چهار قطع‌کننده مدار کنترل میشود.
هنگامی‌که در هر بخش عیب رخ می‌دهد، دو قطع‌کننده مدار باید باز شوند و در نتیجه مش باز‌می‌شود. چنین ترتیبی امنیت را در برابر خطای bus-barفراهم می‌کند‌اما فاقد تسهیلات سوئیچینگ‌است. برای پست‌هایی که تعداد مدارهای زیادی دارند ترجیح داده‌می‌شود.
Electrical Bus-Bar and its Types